Risk koşullarında tarım işletmelerinin planlanması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2008
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tarım işletmeleri üretim-pazarlama sürecinde risk koşullarında faaliyetlerini sürdürmektedir. İşletmeleri başarılı duruma getirmek, riske karşı etkin kararlar almayı gerektirmektedir. Özellikle fiyat belirsizliğine karşı Oyun Teorisinden yararlanmak mümkündür. Bu araştırmanın amacı, Oyun Teorisi yaklaşımını risk koşullarında işletme planlamasında uygulamaktır. Çalışmanın esas materyalini, İzmir ili Bayındır ilçesinde 162 tarım işletmesinden 2005 yılı üretim dönemine ilişkin olarak anket yöntemiyle toplanan orijinal veriler oluşturmuştur. Araştırma alanında yetiştirilen 18 ürün için optimumum satış dönemi ve fiyatın hesaplanmasında Wald (Maksimin) ve Fayda kriterleri kullanılmıştır. İşletmelerde risk düzeylerine göre üretim planlaması yapılmasında Doğrusal Programlama modeli ve Oyun Teorisi yaklaşımından yararlanılmıştır. Ürünlerde ortalama fiyat riski %28.5 olarak belirlenmiştir. Fiyattan kaynaklanan risk en fazla % 40.2 ile pamuktadır. Pamuk fiyatlarına uygulanan Wald kriteri ile 1.037 YTL/kg garanti edilmiş bir fiyat, fayda kriterinin uygulanması ile risk düzeyi düşük 1.283 YTL/kg fiyat elde edilmiştir. Uygulanan farklı üretim planları sonucunda farklı üretim desenleri elde edilmiştir. İşletmeler genelinde Doğrusal Programlama yönteminin kullanılması ile mevcut duruma göre %4.71 daha avantajlı üretim desenine ulaşılmıştır. Oyun Teorisi optimum sonucuna göre risk düzeyi düşük olmasına karşılık mevcut sermeyenin %7.32'sinin kullanılmadığı durumda %0.25'lik bir avantaj sağlanmıştır. İncelenen işletmelerden risk alan 57 işletme için Doğrusal Programlama modeli ile planlama yapılmıştır. Plan sonucunda 32444.99 TL'lik brüt marja ulaşılmış ve %6.19 daha avantajlı olmuştur. Riskten kaçınan 105 işletme için Oyun Teorisi modeline göre planlama yapılmıştır. Daha az riskli garanti edilmiş bir geliri veren model sonucunda işletmeler için 30848.12 YTL brüt marj hesaplanmıştır. Bu sonuca göre riski az bir üretim planı olmasına karşılık mevcut sermeyenin %5.01'nin kullanılmadığı durumda %0.13 daha yüksek bir brüt marj elde edilebilmiştir. Mevcut koşullara göre brüt marj yükselmiş ve sermeye daha iyi kullanılmıştır. İlginçtir ki, işletmeler optimuma yakın bir üretim deseni uygulamaktadır. Bu açıdan geliştirilen planlar, çiftçilerin küçük değişikliklerle uygulayabilecekleri niteliktedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Oyun teorisi, risk, tarım işletmesi planlaması., Optimum farm plan, linear programming, game theory, risk., Tarım Ekonomisi A.B.D.
