İzmir yöresinde besi sığırcılığı yapan işletmelerde et üretim maliyetinin belirlenmesi üzerine bir araştırma

Beef cattle breeding, Fattening performance, Gross margin, The cost of production beef, Izmir.;Besi sığırcılığı, Besi performansı, Brüt marj, Üretim maliyeti, İzmir.;Bu araştırmanın temel amacı, İzmir İlinde faaliyet gösteren besi sığırcılığı işletmelerinde et üretim maliyetini hesaplamaktır. Ayrıca, işletmelerin teknik ve ekonomik yönden analiz edilmesine, kırmızı etin pazarlanmasına ilişkin verilerin değerlendirilmesine, mevcut sorunların belirlenmesine ve bu sorunların çözümüne yönelik önerilerin saptanmasına çalışılmıştır. Bu amaçla İzmir ili Buca, Kemalpaşa, Ödemiş, Menderes ve Menemen ilçeleri araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın temel materyalini üreticilerden anket yoluyla elde edilen veriler oluşturmuştur. Görüşme yapılan üretici sayısı oransal örnekleme yöntemiyle 62 olarak belirlenmiştir. İncelenen işletmeler teknik yönden analiz edilirken besi ölçütleri ve besi performans değerleri hesaplanmıştır. İşletmelerin ekonomik analizinde brüt marj ve et üretim maliyeti saptanmıştır. İncelenen işletmelerde ortalama besi sığırı sayısı 156,94 baştır. İşletmelerin % 95,2'si entansif besi, % 4,8'i ise yarı entansif besi yapmaktadır. Besi süresi ortalaması 250,16 gün, ortalama besi başı canlı ağırlığı 274,76 kg, günlük ortalama canlı ağırlık artışı 1,35 kg, ortalama karkas ağırlığı 316,05 kg ve sıcak karkas randımanı % 54,14 olarak bulunmuştur. Besi Sonu Canlı Ağırlığı 588,09 kg ve besi süresince gerçekleşen ortalama ağırlık kazancı 320,37 kg'dır. İncelenen işletmelerde besi sığırcılığı üretim dalının ortalama brüt marjı 127 081 TL, hayvan başına brüt marjı ise 650 TL({dollar}342)'dır. 1 kg canlı ağırlık maliyeti 8,39 TL ({dollar}4,41), 1 kg canlı ağırlık artış maliyeti 8,32 TL ({dollar}4,38) ve 1 kg karkas ağırlık maliyeti 15,79 TL ({dollar}8,31) olarak hesaplanmıştır. İncelenen işletmelerin % 72,1'i besi hayvanını karkas olarak satarken % 14,8'i canlı satışı tercih etmektedir. Canlı olarak yapılan satışlarda baş fiyatı, 4902,94 TL'dir. Karkas olarak yapılan satışlarda ise vadeli satış fiyatı 15,81 TL/kg ({dollar}8,33), peşin satış fiyatı ise 18,22 TL/kg ({dollar}9,59)'dır. İncelenen işletmelerin karşılaştığı sorunlar önem sırasına göre, yem fiyatlarının yüksek olması, hayvan hastalık ve kayıpları ile et fiyatlarındaki istikrarsızlıktır. Sonuç olarak araştırma bölgesindeki besi sığırcılığı işletmelerinin elde ettikleri gelirle, peşin satışlarda et üretimini satış fiyatının altında bir maliyetle gerçekleştirdikleri söylenebilir. Ancak vadeli satışlarda üretim maliyeti satış fiyatına çok yakın bir noktada gerçekleşmekte dolayısıyla üreticinin kar payı çok azalmaktadır.