Gezegen oluşum disklerinde manyetik dönme kararsızlığı
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu tezde, gezegen oluşum disklerinde ortaya çıkan manyetik dönme kararsızlığı (MRI) üzerine çalışılmıştır. Toplanma disklerinde açısal momentum taşınımı ve disk evrimi konusundaki çalışmalar astrofizik alanı için büyük önem taşır. Bu çalışmaların önemli bir kısmı toplanma disklerinde çalkantıya yol açan akışkan kararsızlıklarıyla ilgilidir. Kararsızlıktan kaynaklanan çalkantı, moleküler viskoziteyi çok aşan anormal bir viskoziteye neden olur. Çalkantılı viskozite açısal momentumu dışarıya doğru taşır ve böylece özekteki cisim üzerine madde toplanması gerçekleşir. Çok sayıda ve farklı akışkan kararsızklıkları olsa da MRI toplanma dikslerinde en yaygın çalışılan ve kabul gören bir kararsızlık türüdür. Gezegen oluşum disklerinin farklı bölgelerinde çok farklı fiziksel koşullar karşımıza çıkar. Diskin her bölgesinde sıcaklık, yoğunluk ve iyonlaşma kesrinin farklı olması nedeniyle, ideal olmayan manyetohidrodinamik (MHD) etkileri önemli hale gelir. Ohmik difüzyon, Hall ekisi ve ambipolar difüzyon terimlerinin göreli önemi yük taşıyıcıların dinamiklerinin manyetik alanlardan ve nötr türlerle çarpışmalardan nasıl etkilendiğine bağlı olarak değişir. Bu yüzden bu etkilerin manyetik dönme kararsızlığı üzerindeki etkisini çalışmak önemlidir. Bu tezde gezegen oluşum disklerinde açısal momentum taşınım denklemlerinden başlayarak MRI'nın en genel hali çıkartılmıştır. Daha sonra gezegen oluşum disklerindeki difüzyon etkilerinin fiziksel anlamları ve önemi incelenerek, bu etkiler altında diskin nasıl evrimleştiği tartışılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Manyetik dönme kararsızlığı, ideal olmayan MHD, difüzyon etkileri., Magnetorotational instability, non-ideal MHD, diffusion effects.
