Doğal ve kültürel değerlerce zengin kıyı mekanlarına yönelik peyzaj planlama yönteminin Foça örneğinde ortaya konulması üzerinde araştırmalar
Küçük Resim Yok
Tarih
1996
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Kara ve deniz ekosisteminin bileşkesi olan kıyı mekânları, taşıdığı doğal ve kültürel potansiyelle kültürel aktivite ve gereksinimlere çok yönlü yanıt verme konumunda, yaşamsal ve dinamik ortamlardadır. İnsanlığın tarihsel gelişimde kıyı mekânları; üzerinde birçok medeniyetin var olmasına, savunmasına, ticaret, deniz ulaşımı, iklim koşullarının uygun olmasından dolayı tarım ve yerleşim gibi kültürel kullanım uygunluklarıyla olanak tanımıştır. Günümüzde değin insan aktivite ve gereksinimlerinin ülkeler ölçeğinden bölge ölçeğine uzanan ilişkiler boyutunda; sosyal, kültürel, ekonomik, politik değişmeler kıyı arazi kullanım modellerine de yansımaktadır. Bu durumu 1960'lardan itibaren özellikle kıyı mekânlarda yoğunlaşan turizm etkinlikleri belirlemektedir. Kıyı kentinden kasaba ölçeğine dek arazi kullanım modeli bu etkinlik uyarınca kendini yeniden tanımlamaya başlamış ve kıyı mekânlarına da turizme yönelik yeni arazi kullanım senaryoları planlı / plansız üretilmiştir. Ülkemiz kıyı mekânlarında bulundukları bölge ve konum yönüyle farklı koşullanmaları yaşamaktadır. Foça araştırma alanı, kent içi ve dışı içsel yapılarında farklılık ve çeşitlilik gösteren doğal ve kültürel kaynaklarıyla kültürel kullanımların arasındaki çatışmanın odağındadır. Bu aşamada; kültürel, sosyo-ekonomik ve ekolojik ilişkilerin arazi düzleminde uygun şekilde konumlanacağı, arazinin doğal ve kültürel potansiyeline göre bu ilişkilerin netleşeceği arazi kullanım planı dizgesine gerek duyulmaktadır. Ancak günümüze değin kısa vadeli kazanım ve amaçları kendine ilke edinmiş ve günlük çözümlemelerin yönlendirdiği fiziksel planlama süreci çözümsüzlüğü, yasal zeminden de aldığı destekle pekiştirmektedir. Bu çalışma; Foça'da etkin bir peyzaj planlama süreci ile arazi kullanım kararları üretilmesinde ve bu çalışmaların fiziksel planlama sürecine katılmasında yaşamsallık görmektedir. Yöntem çalışması, araştırma alanı doğal, kültürel ve görsel karakteristikleri mevcut/alternatif arazi kullanımı modeli yönüyle irdeleyip ölçüt-aktivite ilişkisinde kıyı peyzajının sağlıklı ve çok yönlü gelişimini amaçlamaktadır. Sonuç olarak, aktivitelerin her plankarede taşıdığı öncelik değerleri saptanarak birbirleriyle karşılaştırılmalı bir değerlendirmeye alınmıştır. Ancak bu çalışmanın sadece araştırıcının bakış açısıyla yönlendirilmesinin getireceği sakıncaları gidermek ve arazi kullanımı sürecinde farklı toplum kesimlerinin görüşlerini/katılımını getirmek için, yürütülen anket çalışması yöntemin getirdiği sonuçlara katılarak, Foça kent içi ve dışı bütününü kapsayan genel değerlendirmelerde bulunmaktadır. Değerlendirme çalışması sonucunda; Foça'nın doğal ve kültürel karakteristiklerini koruyan, bunlara işlevsellik kazandırarak kentin dinamik yaşayan ortamları olarak algılayan ve kentin sosyo-kültürel, ekonomik ve ekolojik ilişkiler dengesine zarar getirmeyecek planlı bir turistik gelişme önem kazanmaktadır. Oysa günümüzde turizme yönelik kıyı mekânı gelişimi, ülke ve bölgenin ekonomik ve politik yapısının arazinin doğal ve kültürel karakteristiklerini göz ardı etme ve bu olguyu imar planıyla getirme yanlışındadır. Fiziksel planlama sürecini, ülke ve bölge ölçeğinde çok boyutlu etkiler (kültürel, politik, idari yapısı vs.) ve bölge içi dinamikleri doğrudan etkileyeceği için, araştırma alanı özelinde sorun ve çözüm olanakları yasal, fiziksel planlanma ve arazi kullanımı boyutlarında ele alınmaktadır. Çalışmanın getirdiği en önemli sonuç; turizme yönelik kıyı mekanında, çok yönlü fiziksel planlama dizgesinde peyzaj planlama sürecinin (aracı yöntem çalışması olup ürünü arazi kullanım kararlarıdır) katılımı ve kıyı mekanını oluşturan ekolojik mekan birimlerinin bu planlama dizininde ele alınmasıdır.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1996
