Sanayi domatesi yetiştiriciliğinde gübre ihtiyacının belirlenmesi ve gübrelemenin verim ve kaliteye etkisi

1.Araştırmalar Bornova (Killi tın), Manisa, Turgutlu ve Menemen (tınlı) yörelerinde allüviyal toprak grubuna giren topraklarda yapılmıştır. Çalışma bu topraklarda tarımı yapılan salçalık domates bitkisine (Rio - Grande ) ekonomik optimum düzeyde ürünü verecek Azotlu, Fosforlu ve Potaslı gübre miktarını verilen gübrelerin suda erir kuru madde, meyvede serbest asitlilik ve pH durumları ile olan ilişkisini, meyvede % N, P, Kİ Mg ve Ca içeriklerini, bir ton taze meyve ürünü ile kaldırılan bu besin maddelerinin miktarlarını belirleme amacı ile yapılmıştır. 2.Salçalık domates bitkisine verilen azotlu, fosforlu ve potaslı gübrelerin verime etkili olması bu yönde toprakta alınabilir ilgili besin maddelerinin bulunmasına bağlı olmaktadır. Nitekim araştırmada toprakta alınabilir fosfor ve potasyumun yüksek düzeyde bulunduğu yörelerde uygulanan gübrelerin etkinliği görülmemiştir. 3.Denemenin uygulandığı koşularda salçalık domates bitkisine verilecek N miktarı (gübre olarak) 41 kg/da., fosfor (P2O5 olarak) 12 kg/da., potasyum miktarı (K2O) 7 kg/da bulunmuştur. 4.Bornova koşullarında yapılan denemede ürünün bazı nedenlerle düşük düzeyde olması nedeniyle fosforlu, potaslı gübrelerin yerine etkileri % 5 düzeyinde önemli olmasına rağmen bu yöre genel değerlendirmeye alınmış, ancak kendi koşulları içerisinde yapılan değerlendirmede ekonomik optimum ürünü 6 kg/da. P2O5 ve K2O'nun sağlayacağı anlaşılmıştır. 5.Azotlu, fosforlu ve potaslı gübrelerin uygulanması ile salçalık domates bitkisinin önemli kalite öğeleri olan kuru madde, serbest asitlik ve pH durumlarında kayda değer önemli gelişmelerin bulunmadığı izlenmiştir. 6.Azotlu, fosforlu ve potaslı gübrelerin uygulandığı deneme koşullarında domates meyvesinin bazı besin maddeleri içerikleri, % kuru madde olarak, tespit edildi. a) Azotlu gübre uygulamalarında meyvede % N, P, K, Mg ve Ca içeriklerinin sırasıyla 2,084 - 4,452, 0,448 - 0,580, 4,294 - 4,921, 0,182 - 0,369 ve 0,098 - 0,160 değerleri arasında değiştiği, bununla da bir ton taze meyve ile 1,50 - 2,40 N, 0,24 - 0,31 P, 2,32 - 2,66 K, 0,10 - 0,19 Mg ve 0,01 - 0,08 Ca (kg) kaldırılmış olduğu görülür. b) Fosforlu gübre uygulamalarında meyvede % N, P, K, Mg ve Ca içerikleri sırasıyla 2.829 - 3,906, 0,392 - 0,563, 4,440 - 5,055, 0,10 - 0,21 ve 0,094 - 0,153 değerleri arasında değişmiş, bununla da bir ton taze domates meyvesi ile topraktan 1,49 - 2,05 N, 0,21 - 0,30 P, 2,34 - 2,66 K, 0,10 - 0,21 Mg ve 0,05 - 0,08 Ca (kg. olarak) kaldırılmış olmaktadır. c) Potaslı gübre uygulamalarında meyvede % N, P, K, Mg ve Ca içerikleri sırasıyla 0,506 - 4,025, 0 442 - 0,554, 4,319 - 4,950, 0,194 - 0,376 ve 0,086 - 0,143 değerleri arasında değişmekte, bununla da bir ton taze domates meyvesi ile de 1,35 - 2,16 N, 0,24 - 0,30 P, 2,32 - 2,66 K, 0,10 - 0,20 Mg ve 0,05 - 0,08 Ca (kg. olarak) değerleri arasında topraktan kaldırılmış olduğu tespit edilmiş olmaktadır.