Burdur ilinde 85 yaş ve üzeri nüfusa bakım verenlerin bakım yükünün tespiti
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2018
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
5 yaş üzeri ileri yaşlı birey sayısı her geçen gün artmaktadır. Bu artışla birlikte bakım veren ihtiyacı ve bakım verenlerin bakım kaynaklı yükleri artmaktadır. Çalışmada, Burdur ilinde 85 yaş ve üzeri nüfusa bakım verenlerin yükünün tespiti ile bu konuda sahada yapılacak çalışmalara yön vermek amaçlanmıştır. Kesitsel tipteki araştırmanın evrenini Burdur ilinde yaşayan 85 yaş üzeri 3741 birey oluşturmaktadır. N=3741 kişi, p=0,50; q=1-p; t=1,96; d=0,05 olarak alınmış ve örneklem büyüklüğü 348 kişi olarak hesaplanmıştır. Ancak yaşlının ölmesi, hastanede yatması gibi olasılıklar da düşünüldüğünde örneklem sayısı 395 olarak alınmıştır. Araştırmaya katılmayı kabul eden 85 yaş ve üzeri bireylere bakım verenlere Zarit Bakım Yükü ölçeği (ZBYÖ), Katz'ın Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi (GYA) ve Lawton ve Brody'nin Enstrümantal Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi (EGYA) içeren kendi hazırladığımız soru kâğıdı uygulanarak veriler toplanmıştır. Çalışmanın verileri anketörler tarafından yaşlıların evlerinde, yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmış, tanımlayıcı istatistik olarak sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerler kullanılmıştır. Analitik değerlendirmelerde ölçek puanları üzerinden t-testi ve ANOVA testleri uygulanmıştır. İstatistiksel anlamlılık için sınır değer olarak p<0,05 alınmıştır. Farkın hangi gruptan kaynaklandığının tespiti amacıyla Bonferroni analizi yapılmıştır. Bakım yükünü etkileyen nedenlerini belirlemek amacıyla çok değişkenli analiz olarak Forward Lineer Regresyon yöntemi ile analiz yapılmıştır. Çalışmada örneklemin %95,2'sine (376 kişi) ulaşılmıştır. Yaşlıların yaş ortalaması 88,0 ve standart sapması 2,5'dir ve %79,5'i 85-89 yaş grubundadır. Yaşlıların %65,4'ü kadın iken %34,6'sı erkektir. %58,2'si ilkokul mezunudur. Yaşlıların %69,7'si dul ve %94,1 inin sağlık güvencesi vardır. Yaşlıların %77,4'ünün herhangi bir kronik hastalığı mevcut olup en sık görülen kronik hastalık (%43,6) hipertansiyondur. Yaşlıların %15,4'ü 5 ve üzerinde ilaç kullanmaktadır. Yaşlıların GYA'ne göre bağımlılık durumları değerlendirildiğinde; %3,6 tam bağımlı, %12,8 yarı bağımlı ve %84,0 bağımsız oldukları görülmüştür. EGYA'ne göre bağımlılık durumları değerlendirildiğinde ise; %10,1 tam bağımlı, %43,1 yarı bağımlı ve %46,8 bağımsız oldukları görülmüştür. Yaşlıların %68,4'üne (257) bir başkası tarafından bakım verilmekteyken %31,6'sının bir başkasının bakımına ihtiyacı bulunmamaktadır. Bakım verenlerin %52,9'u yaşlıların çocuklarıdır. Bakım verenlerin yaş ortalaması 60,3 olup standart sapması 13,1'dir. Bakım verenlerin %84,8'ini kadınlar oluşturmakta ve %54,9'u ilkokul mezunudur. ZBYÖ göre; bakım verenlerin %26,8'inde yük yok iken %38,5'inde hafif, %24,6'inde orta, %10,1'inde ise ağır bakım yükü tespit edilmiştir. Puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bulunan parametreler lineer regresyon analizine alındığında GYA ve EGYA indeksine göre bağımlı olmak, bakım verenin genel sağlık algısının kötü olması ve yaşlı ile aynı evde yaşıyor olmak bakım yükünü artıran riskler olarak tespit edilmiştir (p=0,004; p=0,004; p<0,001; p=0,026). Bakım verenlerin özelliklerinin bilinmesi; bakım yükü açısından risk altındaki grubun belirlenmesi ve destek gruplarının oluşturulması, hizmetin planlaması, kaynakların saptanması, sağlık ve sigorta kurumlarının vereceği hizmetin geliştirilmesi ve politikalarının oluşturulması açısından önemlidir.
The number of older elderly people over 85 years of age is increasing day by day. With this increase, caregivers and the care-based burdens of caregiver are increasing. In this study, it was aimed to determine the burden of caregivers who care for population over 85 years old in Burdur province and to direct the work to be done in this area. The universe of this cross-sectional study was 3741 individuals over 85 years of age living in Burdur province. N=3741 subjects, p=0.50; q=1-p; t=1.96; d=0.05 and the sample size is calculated as 348 persons. However, considering the possibilities of death in the elderly and hospitalization, the number of samples was accepted as 395. For those who are over 85 years of age who agreed to participate in the survey, we collected the data by applying our self-administered questionnaire including the Zarit Burden Interview (ZBI), Katz's Activities of Daily Living Index (ADL) and Lawton - Brody Instrumental Activities of Daily Living Scale (IADL) The data of the study were collected by interviewers at home with face-to-face interview technique. The descriptive statistics were number, percentage, mean, standard deviation, minimum and maximum values. The analytical evaluations were applied t-test and ANOVA tests on the scale scores. For the statistical significance, p<0.05 was taken as the limit value. Bonferroni analysis was performed to determine which group the fracture originated from. In order to determine the reasons affecting the care burden the analysis was done by Forward Linear Regression method. 95.2% (376 persons) of the sample were reached in the study. The average age of the elderly is 88.0 and the standard deviation is 2.5. 79.5% are in the 85-89 age group. 65.4% of the elderly were female while 34.6% of were male. 58.2% are primary school graduated. 69.7% of the elderly have a widow and 94.1% have health insurance. 77.4% of the elderly had any chronic disease and the most common chronic disease (43.6%) was hypertension. When the elderly were assessed for dependency status according to Katz's ADL index; 3.6% of the elderly were fully dependent, 12.8% of the elderly were semi-dependent and 84.0% of the elderly were independent. When dependency status is evaluated according to the Lawton and Brody's IADL index; 10.1% fully dependent, 43.1% semi dependent and 46.8% independent. While 68.4% of the elderly were being cared by someone else, 31.6% of the elderly did not need to care for someone else. 52.9% of caregivers were children of the elderly. The average age of caregivers was 60.3 and the standard deviation was 13.1. 84.8% of caregivers were women and 54.9% were primary school graduated. According to ZBI; 26.8% of the caregivers had no burden, 38.5% of them had mild, 24.6% had moderate and 10.1% of had heavy burden. Dependence according to ADL and IADL parameters, the poor general health perception and living in the same house with the elderly were found to be statistically significant as increasing the burden of the caregivers (p=0.004, p=0.004, p<0.001, p=0.026). Knowing the characteristics of caregivers is important; to determine the risk groups and to form supports, to plan the ministration, to determine the resources, to develop the health and insurance institutions services and to develop policies.
The number of older elderly people over 85 years of age is increasing day by day. With this increase, caregivers and the care-based burdens of caregiver are increasing. In this study, it was aimed to determine the burden of caregivers who care for population over 85 years old in Burdur province and to direct the work to be done in this area. The universe of this cross-sectional study was 3741 individuals over 85 years of age living in Burdur province. N=3741 subjects, p=0.50; q=1-p; t=1.96; d=0.05 and the sample size is calculated as 348 persons. However, considering the possibilities of death in the elderly and hospitalization, the number of samples was accepted as 395. For those who are over 85 years of age who agreed to participate in the survey, we collected the data by applying our self-administered questionnaire including the Zarit Burden Interview (ZBI), Katz's Activities of Daily Living Index (ADL) and Lawton - Brody Instrumental Activities of Daily Living Scale (IADL) The data of the study were collected by interviewers at home with face-to-face interview technique. The descriptive statistics were number, percentage, mean, standard deviation, minimum and maximum values. The analytical evaluations were applied t-test and ANOVA tests on the scale scores. For the statistical significance, p<0.05 was taken as the limit value. Bonferroni analysis was performed to determine which group the fracture originated from. In order to determine the reasons affecting the care burden the analysis was done by Forward Linear Regression method. 95.2% (376 persons) of the sample were reached in the study. The average age of the elderly is 88.0 and the standard deviation is 2.5. 79.5% are in the 85-89 age group. 65.4% of the elderly were female while 34.6% of were male. 58.2% are primary school graduated. 69.7% of the elderly have a widow and 94.1% have health insurance. 77.4% of the elderly had any chronic disease and the most common chronic disease (43.6%) was hypertension. When the elderly were assessed for dependency status according to Katz's ADL index; 3.6% of the elderly were fully dependent, 12.8% of the elderly were semi-dependent and 84.0% of the elderly were independent. When dependency status is evaluated according to the Lawton and Brody's IADL index; 10.1% fully dependent, 43.1% semi dependent and 46.8% independent. While 68.4% of the elderly were being cared by someone else, 31.6% of the elderly did not need to care for someone else. 52.9% of caregivers were children of the elderly. The average age of caregivers was 60.3 and the standard deviation was 13.1. 84.8% of caregivers were women and 54.9% were primary school graduated. According to ZBI; 26.8% of the caregivers had no burden, 38.5% of them had mild, 24.6% had moderate and 10.1% of had heavy burden. Dependence according to ADL and IADL parameters, the poor general health perception and living in the same house with the elderly were found to be statistically significant as increasing the burden of the caregivers (p=0.004, p=0.004, p<0.001, p=0.026). Knowing the characteristics of caregivers is important; to determine the risk groups and to form supports, to plan the ministration, to determine the resources, to develop the health and insurance institutions services and to develop policies.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Burdur, 85 Yaş Üstü Yaşlılar, Bakım Yükü
