Akut maksimal bir egzersizin serum eşleşme bozucu protein 1 (UCP1) düzeyi üzerine etkisi ve UCP1-3826 A/G polimorfizminin rolü

Kronik hastalıkların başlıca nedeninin obeziteden kaynaklandığı belirtilmektedir. Egzersiz tarafından indüklenen irisin hormonunun beyaz yağ dokusundaki eşleşme bozucu protein 1 (UCP-1) miktarını arttırarak onu kahverengi yağ dokusuna dönüştürdüğü iddia edilmektedir. UCP-1, oksidatif fosforilasyon esnasında ATP sentezi yerine ısı oluşumuna neden olarak termojenez yoluyla adipoz dokunun azalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle egzersiz obezitenin önlenmesinde bir araç olarak kullanılmaktadır. Ancak egzersizin serum UCP-1 düzeyleri üzerine etkisi ve bu etkide UCP-1 A-3826G polimorfizmi (UCP1P)'nin rolü belirsizdir. Bu çalışmada sedanter bireyler ve düzenli anaerobik antrenmanlar yapan sporcularda akut maximal bir egzersizin serum UCP-1, irisin, nitrik oksit (NO) ve interlökin 6 (IL-6) düzeyleri üzerine etkisi ve bu etkide UCP1P'nin rolü araştırıldı. Bu amaçla erkek basketbol, voleybol ve hentbol oyuncular (SG, n=43, yaş: 20, 65±2, 46 yıl) ile sağlıklı sedanter erkeklere (KG, n=43, yaş: 22, 49±3, 51 yıl) Yo-Yo IR-1 testi uygulandı. Test öncesi ve sonrası alınan tokluk venöz kan örneklerinden serum UCP-1, irisin, IL-6 ve NO düzeyleri ELISA yöntemiyle, hemogram, serum üre, glukoz düzeyleri yanı sıra, kan lipid ve lipoproteinleri olarak total, yüksek ve düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterol (T-K, HDL-K ve LDL-K), HDL-dışı kolesterol ve trigliserid (TG) düzeyleri, oksidatif stres (OS) indeksi (OSİ) olarak total oksidan/antioksidan statüsü (TOS/TAS) oranı ve diğer bir OS göstergesi olan tiyobarbitürik asit reaktif maddeler (TBARS), kas hasarı göstergeleri olarak kreatin kinaz (CK), alanin ve aspartat amino tranferaz (ALT ve AST) enzim aktiviteleri, inflamasyon göstergeleri olarak C reaktif protein (CRP), ve lökosit (WBC) düzeyleri standart biyokimyasal yöntemlerle, UCP1P ise genomik DNA örneklerinden restriksiyon fragman uzunluğu polimorfizmi analizi (PCR-RFLP) yöntemiyle belirlendi. Akut egzersiz tüm katılımcıların serum UCP-1, irisin, IL-6, NO, üre, kreatinin, glukoz, kan lipoprotein düzeylerini, inflasmasyon, OS ve kas hasarı göstergelerini arttırırken, serum TG düzeylerini ise düşürdüğü gözlendi p<0, 05). SG'ye kıyasla KG'nin serum UCP-1, TAS, LDL-K ve HDL-dışı kolesterol düzeylerinin daha yüksek, serum OSİ, TBARS ve IL-6 düzeylerinin ise daha düşük olduğu belirlendi (p<0, 05). Ayrıca KG'nin egzersiz sonrası TBARS düzeyleri düşerken, SG'ninki arttı (p<0, 05). Diğer genotip gruplara kıyasla G alelini taşıyan tüm bireyler ile sporcu GG homozigot grubundakilerde OSİ düzeylerinin daha yüksek olduğu görüldü (p<0, 05). Ayrıca diğer genotip gruplara kıyasla G alelini taşıyan sedanter bireylerde serum NO düzeylerinin daha yüksek olduğu saptandı (p<0, 05). Bunun yanı sıra diğer genotip gruplara kıyasla tüm AA homozigot bireylerde egzersiz sonrası üre artışının daha fazla olduğu, AA homozigot sedanter bireylerde ise egzersiz sonrası görülen CK ve üre artışlarının daha fazla olduğu görüldü (p<0, 05). Sonuç olarak, akut egzersizin tüm katılımcılarda serum UCP-1, irisin, NO ve IL-6 düzeylerini anlamlı olarak arttırdığı saptandı. Buna karşın kronik anaerobik antrenmanların serum UCP-1 düzeylerini anlamlı olarak düşürdüğü, serum IL-6 düzeylerini anlamlı olarak arttırdığı, fakat serum irisin ve NO düzeylerini anlamlı olarak etkilemediği görüldü. Ancak UCP1P'nin yalnızca akut ve/veya kronik egzersizin serum NO, OSİ, CK ve üre düzeyleri üzerine etkilerini modifiye ettiği saptandı. Sporcu GG homozigot bireylerin genetik olarak daha yüksek bir OS, G alelini taşıyan sedanterlerin ise daha yüksek bir NO düzeyine sahip olabilecekleri, benzer şekilde AA homozigot sedanter bireylerin ise akut egzersiz sonrası daha büyük bir kas hasarı riski taşıdığı söylenebilir.;UCP-1-3826 A/G polimorfizmi, beyaz yağ dokusunun bejleşmesi, akut egzersiz, irisin, interlökin-6, eşleşme bozucu protein-1.;UCP-1-3826 A/G polymorphism, browning of white adipose tissue, acute exercise, irisin, interleukine-6, uncoupling protein-1.