Şehnâz Bûselik Makamı (Kuram, tür ve biçim incelemesi)

Şehnazbuselik makamı, Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Türk Sanat Müziği Sözlü ve Saz Eserleri Repertuvarı'nda bulunan 72 eser ışığında incelenmiş ve makamın kuramsal yapısı hakkında daha önce yapılan açıklamalar değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede tarihsel ve analitik yöntem kullanılmıştır. Makamın kuramsal yapısı konusunda ileri sürülen çeşitli görüşler incelenmiş, bu makamda üretilen eserlerin tür ve biçim analizi yapılmıştır. Çalışmanın başında "Makam" ve "Şehnazbuselik Makamı" tanımları yapılarak, bazı önemli araştırmacıların tarif ve görüşlerine yer verilmiştir. Şehnazbuselik makamının tarihçesine ilişkin kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Belleten dergisinde Serhad Durmaz ve Yavuz Daloğlu'nun araştırma yazılarında bu makamdaki ilk eserlerin Tab'i Mustafa Efendi ve Nalizâde Ali Dede'ye ait olduğunu yazmışlardır. Bu bilgiye göre makamın oluşması XVIII. Yy.'a denk gelmektedir. Şehnazbuselik Makamı, temel olarak Hüseyni perdesinde Hûmayun Dizisi'ne Dügâh perdesinde Buselik Beşlisi'nin eklenmesiyle oluşmuştur. Bu tarife göre "İnici Seyir" hareketi söz konusudur. Çalışmanın devamında Türk Müziği'nde eser formları hakkında bilgi verildikten sonra bu makamda eser üretmiş bestecilerin eserleri tarihsel sıralamaya göre verilmiştir. Çalışmanın sonunda, bu makamda eser veren bestecilerin, kullandıkları usullerin istatiksel sonuçları bulunmuş, hangi dönemde daha çok ilgi gördüğü, hangi besteci tarafından daha çok eser verildiği, hangi usulün daha çok tercih edildiği ve makamın Türk musikisi repertuvarı içindeki yeri "Sonuç" bölümünde netleştirilmiştir.

"Şehnazbuselik Makamı" was scrutinized in the light of 72 works found in the Repertory of Turkish Radio and Television Institution Turkish Classical Music Oral and Repertory Works and the explanations previously accomplished regarding the conceptual structure of the tuning evaluated. In this evaluation, the historical and analytic method were employed. Various opinions suggested about the concepyual structure of the tuning discussed and the type and the form reviews of the work produced in this tuningwere examined. At the begining of the work "Makam" and "Şehnazbuselik Makamı" were described and the descriptions and wiews of some important researchers were given place. There isno certain information about the history of "Şehnazbuselik Makamı". Serhad Durmaz and Yavuz Daloğlu write that the first pieces of the Makam belong to Tab'i Mustafa Efendi and Nalizâde Ali Dede. According to the information finding out of the Makam comes across to the century of XVIII. Şehnazbuselik Makamı was created with adding "Buselik Beşlisi" in "Dügâh" not to" Hûmayun Dizisi" in "Hüseyni" not.According to the description there is "Descendant Movement" action. At the end of this work, the statistical results of the procedures the music composers who have delivered work in this "Makam"used was found out, in which period it had receieved more interest, more works were produced by which composer, which method was preferred more and the position of the tuning within the repertory of Turkish music was clarified.