Geleneksel dans repertuvarının öğretime uygun biçimde dijitalleştirilmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Geleneksel dans çalışmalarında, somut olmayan kültürel miras niteliği nedeniyle birçok metot ve teknik desteğe başvurulması gerekmektedir. Dansın Bilgisi için sözlü tarih çalışmaları, tarihi arşiv taramaları vb. verilere ulaşmak gerekir. Hareketlerin kinetik akışı hareket notasyonu (kinetografi) sayesinde metinleştirilirken geleneğin oluşturduğu estetik verileri yansıtmak için hareketli görsel verilere gerek duyulmaktadır. Geleneksel dansa yönelik detaylı bilgi edinimi, kültürel ve sanatsal içeriklerinin artan bir şekilde dijital ortamda sunulması ve kültürel miras kapsamında ele alınan dijital materyallere erişim sağlanarak, bu materyallerin depolanması, korunması ve arşivlenmesi ile olanaklıdır. Ulusal literatürde dijitalleştirilen kültürel miras ürünlerine açık erişimle doğrudan ilgili bir yayın bulunmamakla birlikte mevcut çalışmaların daha çok kültürel bellek kurumlarında dijitalleştirme uygulamaları üzerine odaklandığı, erişim ve dağıtım konularına da dijitalleştirme süreci kapsamında değinildiği görülmektedir (Ataman, 2004; Deren, 2006; Ergün, 2007; Külcü, 2012; Şahin, 2010; Yılmaz, 2011). Benzer şekilde uluslararası literatürün de konu kapsamında çok zengin olmadığı, mevcut bazı örneklerin daha çok dijitalleştirme süreçleriyle ilgili rehber (Ayris, 1998; Banach, vd., 2011; Chapman, 2000; Conway, 2000) ya da proje üretme çabası taşıdığı söylenebilir (Agnarsson, 2001; Creativech, 2016). Dijital koruma veya dijital arşivlemede hedeflenen amaç, bilgilerin geçici çözümler yerine mümkün olan en uzun vadede korunması ve bu bilgilere erişimin sağlanmasıdır. Avrupa Birliğinin uzun dönemli dijital koruma için oluşturduğu PLANETS (Preservation and Long-Term Access via Networked Services) uzun süreli dijital korumanın tanımını şu şekilde yapmaktadır: Dijital koruma, bugün var olan dijital nesnelerin gelecekte bulunabilmesi, kullanılabilmesi ve anlaşılabilmesi için yapılan işlemler bütünüdür. Bu işlemler dijital nesne adları ve yerlerinin yönetimi, depolama değişikliklerinin takibi ortamı güncellenmesi, içerik belgelenmesi, donanım ve yazılım gibi çok geniş bir alanı kapsamaktadır (PLANETS, 2009). Günümüzde arşivler, kültürel miras açısından bakıldığında çok daha kapsamlı hale gelmektedirler. İnternet olanakları, yayıncılık açısından özgün ve rakipsiz bir platform sağlamakla birlikte, arşivlenmesine yönelik tartışmalar devam etmektedir. Web arşivlemeye karşı geliştirilen argümanlar üç ana kategoride sınıflanabilir; Web içeriğinin kalitesi, Web'in kendi kendini koruması ve tüm Web'in arşivlenmesinin olanaklı olmadığının düşünülmesi (Web Archiving, 2006, s.5). Türkiye'de de son yıllarda hız kazanan kültürel mirasın korunması için yapılan envanter ve kültür mirası kapsamındaki varlıklara ait bilgi ve belgelendirme çalışmaları sonucu elde edilen veriler ve basılı, görsel, işitsel gibi değişik formatlara sahip materyallere ait verilerin kullanılabilir bilgiye dönüştürülmesi de koruma açısından vazgeçilemez bir gerekliliktir. Farklı niteliklerdeki verilerin toplanması, bir araya getirilmesi, yapılandırılması, işlenmesi, değerlendirilmesi ve bunlara erişilmesinden oluşan kültür varlıkları ile ilgili bilgi yönetim süreci, dijital koruma çalışmalarının temelini oluşturmaktadır (Özbağ, 2010). Kütüphaneler, arşivler ve müzeler sahip oldukları bilimsel ve kültürel içeriği Web aracılığıyla herkesin erişimine açmak için çaba harcamakta ve giderek sanal güzergâhlar haline gelmektedir (Tonta, 2007a, 2007b). Bugün gelinen noktada kültürel malzemenin dijitalleştirilmesi adına yapılan en kapsamlı araştırma ve derleme çalışmaları T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı arşivinde bulunmaktadır. Bakanlığın Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bu çalışmalar, elde edilen Yazım alanları gerektiği kadar uzatılabilir verinin korunup saklanması ve ilgili kurumlar tarafından erişilebilir hale getirilmesini kapsamaktadır. Kayıt altına alınan herhangi bir yöreye ait geleneksel oyunun öğretimine yönelik bir çalışma bulunmamaktadır. Ülkemizde kültürel malzemenin arşivlenmesi adına yapılan ciddi çalışmalar arasında Ege Üniversitesi Devlet Türk Müziği Konservatuvarı Türk Halk Oyunları Bölümü'nün yapmış olduğu araştırma ve derleme çalışmaları da bulunmaktadır. Gerek ulusal gerekse uluslararası alanda yapılmış olan birçok derleme ve alan araştırma çalışması dijital ortama aktarılmış ve arşivlenmiştir. Burada derlenen birçok geleneksel dans kayıtlarının özellikle yöre karakterini algılama ve uygulama anlamında öğrenciyle paylaşımı yapılmaktadır ancak, derlenen geleneksel dansların dijital ortamda öğretimi konusunda herhangi bir eğitim içeriği bulunmamaktadır. Türk Halk Oyunları Bölümü öğrencileri derlenen geleneksel dans materyallerini yardımcı kaynak olarak izlemekte; geleneksel dansı öğrenme aşamasını öğretim elemanı eşliğinde sınıf içi yüz yüze eğitim yöntemiyle öğrenmektedir. Öğrenci veya öğretim elemanının katılamaması veya güncel pandemi örneğinde görüldüğü gibi yüz yüze eğitimin gerçekleşemediği durumunda doğrudan oyun öğretimini sağlayacak görsel materyallere ihtiyaç duyulmaktadır.;Geleneksel dans öğretimi, geleneksel dans repertuvarı, geleneksel dansın dijitalleşmesi.;Traditional dance teaching, traditional dance repertoire, digitalization of traditional dance.
Açıklama
Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı, Türk Halk Oyunları A.B.D. Araştırma Projesi
Araştırma Projesi elektronik ortamda bulunmaktadır.
Araştırma Projesi elektronik ortamda bulunmaktadır.
