Diş pulpası kök hücrelerinin in vitro epitelyal ve fibroblastik hücrelere farklılaşması

Hücresel tedavi ve doku/organ mühendisliği uygulamaları için diş pulpası kaynaklı kök hücreler (DP-KH) önemli bir potansiyele sahiptir. Bu çalışmanın amacı, önceki çalışmalarda nörojenik, adipojenik, miyojenik, odontojenik/osteojenik farklılaşmaları gösterilen iDP-MKH'lerin fibroblastik ve epitelyal hücre dizilerine farklılaşma potansiyelinin belirlenmesidir. Bu araştırmada, lokal anestezi altında çekilen gömük yirmi yaş dişleri (n=5) kullanılmıştır. Açığa çıkarılmış olan pulpa dokusu kollajenaz ile sindirilme işleminden geçirilerek ayrıştırılan hücreler uygun besi ortamında kültüre alınmıştır. Her pasaj sonrası (P1'den P5'e kadar) akış sitometri cihazında ve immunohistokimyasal (İHK) yöntemler ile immunofenotipleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda, iDP-MKH'lerin hematopoetik hücre belirteçlerini (CD14, CD34, CD45, CD117, HLA-DR gibi) eksprese etmedikleri, buna karşın MKH belirteçleri CD13, CD44 ve CD90 için yüksek düzeylerde pozitif oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca, iDP-MKH'lerin vimentin, fibronektin, ? -düz kas aktin, beta-tubulin, osteokalsin, osteonektin ve embriyonik kök hücre belirteci SSEA-4 eksprese ettikleri gözlenmiştir. Bununla birlikte, iDP-MKH'lerin in vitro koşullarda osteojenik ve adipojenik hücre serilerine farklılaşabildikleri görülmüştür. Osteojenik farklılaşmış hücreler osteokalsin, ostenektin ve BMP4 için kuvvetli pozitif immun reaksiyon göstermiş ve adipositlere farklılaşan iDP-MKH'lerin sitoplazmalarında yağ vakuolleri tespit edilmiştir. Epitelyal farklılaşması EGF, HGF, KGF ve IGF-2 büyüme faktörleri ile uyarılan iDP-MKH'lerin kübik morfolojik farklılaşma ve epitelyal hücre belirteçleri (sitokeratin 18 ve 19) için kuvvetli immun-reaksiyon gösterdikleri buna karşılık nestin ekspresyonlarının azaldığı tespit edilmiştir. Ayrıca, epitel-benzeri hücrelerde vimentin ekspresyonunda artış gözlenmiştir. Fibroblastik farklılaşması bFGF+TGFß ve EGF+ TGFß ile uyarılan iDP-MKH'lerde, fibronektin, fibroblast yüzey proteini, vimentin ve tenaskin-C için kuvvetli pozitif buna karşılık CD105 ve tip II kollajen için negatif immun-reaksiyon tespit edilmiştir. Nestin ekspresyonlarında ise belirgin bir azalma gözlenmiştir. Epitelyal ve fibroblastik farklılaşma gruplarının tümünde, telomeraz aktivitelerinde gerçekleşen azalma ve üremedeki yavaşlık farklılaşan iDP-MKH'lerin somatik hücre karakteristiğine sahip olduğunu göstermiş ve iDP-MKH'lerin in vitro epitelyal ve fibroblastik farklılaşmasını desteklemiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada elde edilen veriler iDP-MKH'lerin epitelyal ve fibroblastik farklılaşmalarının in vitro koşullarda uygun uyaranlarla yönlendirilebileceğini ve bu hücrelerin hücre tabanlı klinik tedaviler ve doku mühendisliği uygulamaları için uygun alternatif bir kaynak olabileceğini göstermektedir.