Türkiye'de iç borçlar ve olası makro ekonomik etkileri

Bilindiği gibi kamu finansman açığı; kamu gelirleri ile kamu harcamaları arasında ortaya çıkan farktan oluşur. Türkiyeʼde bu açıkların finansmanında çoğunlukla iç borçlanma enstrümanı kullanılmaktadır. Ülkemizde 1980ʼlerden sonra yoğun olarak yapılan iç borçlanmaların sonucunda reel iç borç stoku sürekli büyüyen bir hal almıştır. İç borç stokunun GSMH (Gayri Safi Milli Hasıla) içindeki payının hızla artması zaman içinde ülkemizdeki en önemli makroekonomik sorunlardan birisi haline dönüşmüştür. Oluşan yüksek reel iç borç faizleri ve kısa vadeli borçlanma yapısı ülke ekonomisi açısından kaotik bir yapının oluşmasına sebep olmuştur. Bunun nihai sonucu olarak borçlanma ve faiz bir kısır döngü içerisinde birbirini besler konuma gelmiştir. Etkin olmayan maliye politikalarının etkisiyle yetersiz kalan vergi gelirlerinin faiz ödemelerini bile karşılayamayacak hale gelmesi ve faiz ödemelerinin ancak yeni borçlanmalarla ödenebiliyor olması iç borçların sürekli olarak artması sonucunu doğurmuştur. Bu sürecin sürekli bir hal alması doğal olarak devletin borçlarını çevirmede zorlanmasına neden olmuştur. Özellikle iç borçların Türkiyeʼde giderek artan bir seyir izlemesinin bazı makro ekonomik etkiler doğurması kaçınılmazdır. Bu bağlamda iç borçların analiz edilmesi ve ne tür makroekonomik etkiler yaratacağı konusunun incelenmesi önemlidir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı; Türkiyeʼde kamu iç borçlarını analiz etmek ve bunların olası makroekonomik etkilerini araştırmaktır. Bu çalışmada; 1980-2000 yılları arasındaki iç borç stoku ile faiz, yatırım, enflasyon ve büyüme verileri kullanılarak, iç borçlarla bu temel makro ekonomik değişkenler arasındaki ilişkiler ekonometrik modellerle açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonuçları, iç borçlanmanın faiz ve yatırım oranları üzerinde etkili olduğunu, ancak iç borç sokundaki artışların ülkedeki enflasyon ve büyüme oranlarını doğrudan doğruya etkilemediğini göstermiştir.