Spor yaralanması sonrası düzeltici egzersizler ile birlikte uygulanan farkındalık temelli beceri geliştirme programının propriyosepsiyon kinezyofobi ve psikolojik sağlamlık üzerine etkisi
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Bu çalışmanın amacı spor yaralanması sonrası düzeltici egzersizlere ek olarak uygulanan farkındalık temelli beceri geliştirme programının propriyosepsiyon, kinezyofobi ve psikolojik sağlamlık üzerine etkisinin incelenmesidir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada, nicel araştırma yöntemleri içerisinde yer alan birden fazla grubun karşılaştırılması için Ön Test-Son Test Kontrol Gruplu Seçkisiz araştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmaya ön çapraz bağ yaralanması geçiren 60 sporcu dahil edilmiştir. Katılımcılar Deney Grubu 1 (n=20), Deney Grubu 2 (n=20) ve Kontrol Grubu (n=20) olmak üzere üç gruba randomize şekilde atanmıştır. Veri toplama aracı olarak, Tampa Kinezyofobi Ölçeği (TKÖ), Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ) ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Propriyosepsiyon ölçümü ise Cybex izokinetik dinamometre ile yapılmıştır. Ön test ölçümleri tamamlandıktan sonra, Deney Grubu 1'e düzeltici egzersizlerin yanı sıra farkındalık temelli beceri geliştirme programı, Deney Grubu 2'ye ise sadece düzeltici egzersiz programı uygulanmıştır. 12 haftalık müdahale programlarının ardından son test ölçümleri tamamlanmıştır. Verilerin Analizi: Katılımcıların cinsiyet dağılımları frekans ve yüzde olarak, yaşları ortalama olarak, yaralanma yerleri ise yüzde olarak sunulmuştur. Verilerin analizinde, tanımlayıcı istatistikler kullanılarak her bir değişkenin ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Verilerin normalliğini kontrol etmek amacıyla basıklık çarpıklık katsayıları incelenmiştir. Veriler normal dağılım gösterdiği için parametrik testler ile analize devam edilmiştir. Her bir grup için ön test ve son test puanlarını karşılaştırmak amacıyla Paired Samples t-Test (Bağımlı Gruplarda t-Test) uygulanmıştır. Gruplar arasındaki farkları değerlendirmek için ANOVA (Tek Yönlü Varyans Analizi) kullanılmıştır. ANOVA sonuçlarında anlamlı farklar bulunduğunda, bu farkların hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için Tukey post-hoc testi uygulanmıştır. Etki büyüklüğünü belirlemek için Eta Kare (η²) değeri hesaplanmıştır. Kullanılan ölçeklerin (TKÖ, KPSÖ) iç tutarlılığını değerlendirmek amacıyla Cronbach's Alpha analizi yapılmıştır. Cronbach's Alpha değerlerine bakıldığında, ön testte TKÖ için 0,89, KPSÖ için 0,92; son testte ise TKÖ için 0,91 ve KPSÖ için 0,91 olarak bulunmuştur. Bu değerler, ölçeklerin güvenilir olduğunu göstermektedir. Bulgular: Deney Grubu 1 ve Deney Grubu 2'nin ön test ve son test karşılaştırmalarında, her iki grubun da propriyosepsiyon 20°, 30° ve 60° puanlarında ve TKÖ toplam puanında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Deney Grubu 1'in KPSÖ toplam puanında da istatistiksel olarak anlamlı bir artış görülürken, Deney Grubu 2'de KPSÖ toplam puanında anlamlı bir değişiklik bulunmamıştır. Kontrol Grubunun sadece propriyosepsiyon 20° değerinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık kaydedilmiştir. Deney Grubu 1, Deney Grubu 2 ve Kontrol Grubunun son test puanları karşılaştırıldığında, Deney Grubu 1'in propriyosepsiyon 20°, 30° ve 60° değerlerinde, TKÖ ve KPSÖ toplam puanlarında Deney Grubu 2 ve Kontrol Grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Sonuç: Düzeltici egzersizlere ek olarak farkındalık temelli beceri geliştirme programı uygulanan grupta (Deney Grubu 1), sadece düzeltici egzersiz programı uygulanan gruba (Deney Grubu 2) göre propriyosepsiyon duyusu ve psikolojik sağlamlık seviyesi artmış, kinezyofobi seviyesi ise azalmıştır. Bu sonuçlar, düzeltici egzersizler ile farkındalık temelli beceri geliştirme programının kombinasyonu sayesinde Deney Grubu 1'in hem fiziksel hem de psikolojik açıdan önemli gelişmeler kaydettiğini ve bu gelişmelerin diğer gruplara kıyasla daha belirgin olduğunu ortaya koymaktadır. Özellikle propriyosepsiyon, kinezyofobi ve psikolojik sağlamlık alanlarında Deney Grubu 1, diğer gruplara göre daha olumlu sonuçlar göstermiştir, bu da farkındalık temelli müdahalelerin rehabilitasyon süreçlerinde etkinliğini vurgulamaktadır.
