Alternatif yöntemlerle üretilmiş tarım ürünlerine yönelik tüketici tercihlerinin belirlenmesi: İzmir ili örneği

Çalışmanın ana amacı, tüketicilerin tarımsal üretim yöntemi tercihlerini belirlemektir. Çalışmada, konvansiyonel tarıma alternatif üretim yöntemleri olarak tüketicilerin organik, yerel ve iyi tarım uygulamaları tercihleri analiz edilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında üretim yönteminin, tüketicilerin gıda satın alma kararlarının temelinde yatan bileşenlerden olup olmadığını belirlemek için faktör analizi uygulanmıştır. Analiz sonucunda, gıda satın alma kararlarını tanımlayan dört faktör belirlenmiştir: Pazarlama koşulları, ürünün niteliği, koku-dış görünüş ve tazelik-hijyen. İkinci aşamada, faktör analizinden elde edilen sonuçlar, kümeleme analizinde kullanılmış ve tüketiciler üç segmente ayrılmıştır: Hijyenik, hedonik ve tedbirli (duyusal olmayan) tüketiciler. Sonuçlar, gıda satın alma davranışlarında değişikliği amaçlayan politikalar için hedef kitlenin hedonik tüketiciler olduğunu göstermiştir. Son aşamada, tüketicilerin üretim yöntemi tercihleri, gelir düzeyi, ürünün fiyatı, bilgilendirme, bilgi kanalı ve satın alındığı yer dikkate alınarak konjoint analizi yardımıyla incelenmiştir. Tüketicilerin tarımsal üretim yöntemi olarak organik tarım ve iyi tarım uygulamalarını tercih ettikleri belirlenmiştir. Sonuçlar ayrıca, tüketicilerin tarım ürünleriyle ilgili bilgilendirmeleri tıp uzmanları tarafından yazılı medyada yapılırsa ve ürün markette satılırsa organik tarım yöntemi kullanılarak üretilen ürünleri satın alabileceklerini göstermiştir. Çalışma sonuçlarının üreticilere, tarım ürünleri pazarlama kanalında faaliyet gösteren firmalara ve politika yapıcılara ışık tutacağı düşünülmektedir.

The primary objective of this study is to determine consumers’ preferences for agricultural production method. In the study, consumer preferences for organic, local and good agricultural practices were analyzed as alternative production methods for conventional agriculture. Firstly, factor analysis was performed to reveal whether the production method is one of the components that underlie food-purchasing decisions. The results showed that four factors that define food-purchasing decisions were identified: marketing conditions, product attribute, smell-appearance and freshness-hygiene. Secondly, the results generated by factor analysis were used in cluster analysis, and then consumers were classified into three segments: Hygienic, hedonic and cautious consumers. The results indicated that the target group was the hedonic consumers for policy interventions aimed at changing food-purchasing behavior. By considering income, price, information, information channel and purchase place, consumer preferences for the agricultural production methods were investigated by means of the conjoint analysis. The result of the analysis pointed out that consumers prioritize organic agriculture and good agricultural practices, as agricultural production method. The results showed that consumers could purchase the agricultural products produced by organic farming method, if health professionals would inform them and the product would be sold in the supermarkets. The results of the study provide insights into farmers, firms operating in the marketing channels, and policy makers.