Madde kullanım bozukluğu olan bireylere yapılan sosyal damgalamayı azaltmada topluma yönelik müdahale modelinin geliştirilmesi
| dc.contributor.advisor | Coşkunol, Hakan | |
| dc.contributor.author | Havaçeliği Atlam, Demet | |
| dc.date.accessioned | 2020-12-01T10:39:56Z | |
| dc.date.available | 2020-12-01T10:39:56Z | |
| dc.date.issued | 2020 | en_US |
| dc.date.submitted | 2020 | |
| dc.department | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | en_US |
| dc.description.abstract | Madde kullanım bozukluğu olan bireylerin toplum tarafından damgalanması, kişilerin iş bulma, eğitim ve tedavi olma gibi olanaklardan yararlanmasında zorluklar yaratmakta ve sosyal açıdan izole olmalarına neden olmaktadır. Damgalanma, hastaların bir kısırdöngüye girerek tekrardan madde kullanımına yol açabilmektedir. Bu doğrultuda, toplumsal damgalamanın çıkış noktası olan toplum, damgalamada müdahale edilmesi gereken öncelikli yapılardan biridir. Amaç, toplumsal damgalamanın azaltılmasında etkili olan teknikleri birleştirerek bir müdahale modeli yaratmak ve etkinliğini değerlendirmektedir. Modelde, topluma yönelik eğitim, stereotiplerin değiştirilmesi, bilişsel davranışçı yöntemlerin entegre edilmesi, empatinin arttırılması için psikodramadan rol değiştirme tekniğinin kullanılması ve toplum ile hastanın temasının sağlanmasını içeren 5 oturumluk bir müdahale programı oluşturulmuştur. Aralık 2018-Temmuz 2019 aralığında İzmir’in Selçuk ilçesinde yaşayan 100 kişi çalışmaya alınmıştır. Bağımlılık yapıcı madde kullanan bireylere karşı tutum ölçeği, Ruhsal hastalığa yönelik inançlar ölçeği, Bağımlılık bilgi testi, Bağımlı kişilere yönelik düşünce, duygu ve davranışlarını anlatacakları bir form kullanılmıştır. Deney grubu 38, kontrol grubu 62 kişiden oluşturulmuştur. Program, haftada bir gün olmak üzere 5 hafta boyunca uygulanmıştır. Her iki gruba öncesinde ve sonrasında testler doldurtulmuştur. Müdahaleden 4 ay sonra, müdahalenin etkisinin sürekliliğini değerlendirmek için deney grubuna izlem (3.değerlendirme) yapılmıştır. Araştırmada niceliksel ve niteliksel analizler yapılmıştır. Niceliksel analizlerde Pearson ki-kare testi, Wilcoxon testi, Mann Whitney U testi, Korelasyon ve Regresyon testleri yapılmıştır. Niteliksel analizlerdeki içerik analizi, kodlama ve tematik analiz yöntemleriyle yapılmıştır. İçerik analizinde ön test, son test ve izlemdeki düşünce, duygu ve davranışlar ile değişim değerlendirilmiştir. Oturumlardaki ifadeler de niteliksel olarak analiz edilmiştir. Deney ve kontrol gruplarının yaş ortalaması (p=0,943) ve eğitim düzeylerinde anlamlı farklılık bulunmamıştır (p=0,354). Müdahale sonrasında deney grubunda 29, kontrolde 38 kişinin verileri değerlendirilmiştir. Deney grubunun bağımlılık tutum ölçeği puanında 19,5 puanlık, kontrol grubunda 9,3 puanlık anlamlı düzeyde bir azalma saptanmıştır. Her iki grubun değişimi neticesinde, puan değişimlerinin anlamlılığı da değerlendirilmiştir. Deney grubundaki değişim puanı, kontrole göre istatistiki olarak daha yüksek düzeyde bulunmuştur. Ruhsal hastalığa yönelik inançlarda deney grubunda 10,8; kontrol grubunda 5,4 puanlık bir azalma saptanmıştır (p=0,003; p=0,031). Yapılan içerik analizine göre, deney grubunun düşünce, duygu ve özellikle davranış niyetlerinde olumlu yönde değişim gözlenmiştir. Düşüncelerde 12, duyguda 5, davranışlarda 5 farklı tema oluşmuştur. Her tema deney ve kontrol grubunun ön test ve son testleri açısından tekrar değerlendirilmiştir. Deney grubunda, uzak durma davranışı bildiren kişilerde %17,2’lik bir azalma, iyi ve destekleyici davranmada %27,5’lik bir artış görülmüştür. Deney grubunda madde kullananların tehlikeliliğine yönelik olumsuz düşünceler azalmıştır. Kontrol grubunda da uzak durma davranışında %15,6’lık bir azalma, nötr davranışta %18,7’lik bir artış görülmüştür. Müdahale programının hem niceliksel hem de niteliksel analizlerde etkili olduğu söylenebilir. Müdahaleden 4 ay sonra yapılan izlemde, deney grubundaki 15 kişiye ulaşılmış ve son test ve izlem puanlarında önemli bir değişikliğin olmadığı bulunmuştur. Sonuç olarak, toplumsal damgalamanın azaltılmasına yönelik yapılan müdahale programının etkili olduğu ve müdahalenin olumlu etkisinin sürdüğü sonucuna ulaşılmıştır. | en_US |
| dc.description.abstract | The stigmatization towards individuals with substance use disorder creates difficulties for people to benefit from opportunities such as employment, education and treatment, and make them socially isolated. The stigmatization may lead to causes drug reuse because of the vicious circle. So that, the society, as the origin of social stigma, is one of the priority structures to be intervened in stigmatization. The aim is to create an intervention model by combining effective techniques in reducing stigma and evaluates the effectiveness of it. The intervention model contains a 5 session program: training for society, changing the stereotypes, using the cognitive and behavioral methods, using the role changing technique of psychodrama for increasing the empathy, ensuring the society contact with the patient. Between December 2018 and July 2019, 100 people, lives in Selçuk district of İzmir, were included in the study. The scale of attitudes towards individuals with addictive substance use, believes towards mental illness scale, addiction knowledge test, a form to describe their thoughts, feelings and behaviours towards addicts people were used. The experimental group as created of 38 people, control group was created of 62 people. The program was administered once a week for 5 weeks. Both groups were filled in the tests before and after the intervention. 4 months after the intervention, the experimental group was conducted follow-up test (3rd assessment) to assess the continuity of the impact of the intervention. Quantitative and qualitative analysis were used in the research. Pearson chi-square test, Wilcoxon test, Mann Whitney U test, Correlation and Regression tests were used for quantitative analysis. In content analysis, change in thoughts, emotions and behaviours between pre-test, post-test and follow-up test were evaluated. The statements in the sessions were also analyzed qualitatively. There were no significant differences in the age (p: 0.943) and education levels of the experimental and control groups (p: 0,354). 29 people of experimental group and 38 of control group were evaluated after the intervention. There was a significant decrease of 19,5 points in the addiction attitude scale score of the experimental group and 9.3 points in the control group. As a result of the change of both groups, the significance of score changes was also evaluated. The score of change in the experimental group was found statistically higher than the control. There were found a 10.8 point decrease in beliefs about mental illness the in experimental groups and 5.4 points in the control group (p: 0.003; p: 0.031). According to content analysis, there was found a positive change in the thoughts, emotions and especially behavioral intentions of the experimental group. There were 12 different themes in thoughts, 5 in emotions and 5 in behaviours. Every theme were reevaluated according to pro-test and pre-test of the groups. There was a 17.2% decrease in avoidance behavior and a 27.5% increase in good and supportive behaviors in the experimental group. Negative thoughts about dangerousness of substance users were decreased in the experimental group. There was a 15.6% decrease in avoidance behavior and a 18.7% increase in neutral behavior in the control group. It can be say that the intervention program is effective in both quantitative and qualitatitive analyzes. Follow-up 4 months after the intervention, 15 person were reached in the experimental group. And there was found, there was no significant change in post-test and follow-up scores. As a result, it was concluded that the intervention program to reduce social stigma was effective and the positive effect of the intervention continued. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/11454/61326 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Damgalama | en_US |
| dc.subject | Madde Kullanım Bozukluğu | en_US |
| dc.subject | Toplum | en_US |
| dc.subject | Müdahale | en_US |
| dc.subject | Temas | en_US |
| dc.subject | Stigma | en_US |
| dc.subject | Substance Use Disorder | en_US |
| dc.subject | Society | en_US |
| dc.subject | Interveniton | en_US |
| dc.subject | Contact | en_US |
| dc.title | Madde kullanım bozukluğu olan bireylere yapılan sosyal damgalamayı azaltmada topluma yönelik müdahale modelinin geliştirilmesi | en_US |
| dc.title.alternative | Improving an intervention model for society to reduce social stigma against individuals with substance use disorder | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
