Türkiye'nin Orta Doğu politikasında Libya müdahalesinin yeri

Libya müdahalesi ile ilgili Türkiye'de ve yabancı basında çok fazla kaynak mevcuttur. Fakat Türkiye'nin Libya müdahalesine dâhil olması özelinde yapılan detaylı bir çalışma yoktur. Bu durum elinizdeki çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. "Libya müdahalesine dâhil olmanın Türkiye'nin Orta Doğu politikasındaki yeri nedir?" sorusunu cevaplamayı hedefleyen bu çalışma Türkiye'nin Orta Doğu politikasını detaylı bir şekilde ele almış, durumu hem tarihi hem de teorik çerçevede değerlendirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu dönemden itibaren Batılılaşma kimliğini benimsemesine rağmen Orta Doğu ülkeleri ile ilişkilerine daima önem vermiştir. Fakat Orta Doğu ülkelerinin bağımsızlıklarını geç kazanmasının da verdiği etkiyle 1960'lara kadar Türkiye Orta Doğu ülkeleri ile sağlam ilişkiler geliştirememiştir. 1970'lerle birlikte Batı ülkeleri ile yaşanan ciddi olumsuzluklar neticesinde Türkiye yeni müttefiklere ihtiyaç duymuştur. AKP'nin iktidara gelmesiyle Türkiye'nin dış politika karakteri net çizgilerle belirlenmiş, Orta Doğu ile ilişkilere ayrıca önem verilmiştir. 2010 yılı sonunda Tunus'ta başlayan Arap Baharı protestolarının en çok etkilediği NATO ülkesi şüphesiz Türkiye olmuştur. Libya iç savaşının başladığı dönemde Türkiye mevcut hükümeti desteklemesine rağmen pasif bir politika izlemiştir. Fakat zamanla hem uluslararası toplumun baskısıyla hem de kendi çıkarlarına da uygun gördüğü gerekçesiyle protestocu halkı destekler pozisyona gelmiştir. Türkiye Arap halkını desteklerken özellikle insan hakları ve demokrasi vurgusu yapmıştır. Bu çalışma, AKP'nin Orta Doğu politikası, Türkiye'nin Orta Doğu ülkeleri ile olan ilişkileri ve Batılılaşma siyaseti, Türkiye'nin Libya müdahalesine dâhil olmasının arka planında yatan nedenler üzerinde durmuştur. Çalışmada iç savaşın aşamaları ve Türkiye'nin karar alma süreci anlatılmış, Libya müdahalesine Türkiye'nin dâhil olmasını solidarist-pluralist çerçevede değerlendirilmiştir.

There are many sources in Turkey and in the foreign press regarding the intervention in Libya. However, there is no detailed study about Turkey's participation in the Libyan intervention. This creates the starting point of this study. This study which aims to answer “What is the place of participation in the Libyan intervention in Turkey's Middle East policy?” question, has discussed Turkey's Middle East policy in detail and evaluated the situation both historically and theoretically. Although the Republic of Turkey has adopted the Western identity since its establishment, it has always given importance to its relations with the Middle East countries. However, due to the late independence of the Middle East countries, Turkey could not develop solid relations with the Middle East countries until the 1960s. As a result of the serious negativities with the Western countries in the 1970s, Turkey needed new allies. With the AKP's coming to power, Turkey's foreign policy character was determined with clear lines and special importance was given to relations with the Middle East. Turkey was undoubtedly the NATO country most affected by the Arab Spring protests that started in Tunisia at the end of 2010. At the beginning of the Libyan civil war, Turkey followed a passive policy despite supporting the existing government. However, in time, it came to a position to support the protesting people, both under the pressure of the international community and on the grounds that it saw fit for its own interests. While Turkey supposed Arab people, it emphasized especially human rights and democracy. This study focused on the AKP's Middle East policy, Turkey's relations with the Middle East countries and its Westernization policy, and the reasons behind Turkey's involvement in Libya. In the study, the stages of the civil war and Turkey's decision-making process were explained, and Turkey's involvement in the Libyan intervention was evaluated in solidarist-pluralist framework.