Doğum travayında serum laktik asit değerleri

Doğum hekimliğinin amacı maternal, fetal mortalite ve morbiditeyi mümkün olduğu kadar aza indirgeyerek optimal sağlıklı koşullarda anne ve yeni doğanı travay sırasında oluşabilecek olası tehlikelere karşı korumaktır. Bu amaçla yapılan çalışmalarda, travay sırasında annenin kullandığı enerjinin glikojende elde edildiği ve uzun süren travaylarda anne ve fetüste alkali rezervinin azalarak metabolik asidoza kayma olduğu gösterilmiştir. Çeşitli araştırmacılar asidoza kaymanın özellikle doğumun ikinci evresinde oluştuğunu göstermişlerdir. Romey ve ark. Doğumun ikinci evresinin 45 dakikadan fazla sürmemesi gerektiğini bildirirken Cohen ve ark 180 dakikaya kadar uzayan ikinci devrenin herhangi bir yan etkiye sebep olmadığını bildirmişlerdir. Uterin kontraksiyonlar sırasında fetomaternal kan akımının durması fetal kan pH - ının bariz bir şekilde düşmesine neden olmaktadır. Bu da 02 yetersizliği yanında ortaya çıkan metabolik asidoz ile ilişkilidir. Myers ve ark.'nın maymunlarda yaptığı denemelerde fetüste oluşan beyin hasarında önemli nedenin, 02 azlığı yanında, laktik asit konsantrasyonunun yükselmesi olduğunu bildirmişlerdir. Doğum eyleminin birinci evresinde EÜTF Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı{na başvuran 40 olgu, travay sırasında laktik asid ve pH değerlerinin araştırılması amacıyla çalışma kapsamına alındı. Travay sırasında maternal, doğum sonunda maternal ve fetal laktik asid ve pH değerleri ölçülerek aralarındaki ilişki ve bunların Apgar Skorları ile karşılaştırılmaları yapıldı. Olgulardan doğumun birinci evresinde antekubital venden alınan kanlarda ortalama pH 7.43, laktat düzeyi 3.89 mm/lt olarak saptandı. Doğum sonrası alınan maternal kanda ortalama pH 7.35, laktat 5.81 mm/lt, kordon kanında pH 7.30, laktat 5.93 mm/lt bulundu. Doğumun birinci ve ikinci evreleri arasında yapılan karşılaştırmada laktat konsantrasyonları arasında anlamlı fark bulunurken (p0.05 farka dayalı= testi), laktat konsantrasyonları ile Apgar skorları arasında anlamlı fark saptanmadı. Çeşitli araştırmacılar normal gelişen fetusta metabolik asidozun travayda ortaya çıktığını göstermişlerdir. Metabolik asidozun primer kaynağı ise laktik asittir. Carstersen, Illsley ve ark. Fetustaki metabolik asidozun maternal kaynaklı olduğunu iddia ederken, Marconi ve Moll, yapmış oldukları elektif sezaryen operasyonlarında alınan fetal kan örneklerinden, fetal orjinli laktat üretiminin metabolik asidozun nedeni olduğunu ortaya koymuşlardır. Çalışmamızda doğum sonu elde edilen fetal ve maternal kan örneklerinde laktat değerleri ve pH arasındaki korelasyon, plasenta aracılığı ile böyle bir transferin olabileceğini düşündürmektedir. Yeni doğanın Apgar skorları açısından bakıldığında fetal mortalite ve morbidite yönünden asidozun daha yüksek düzeyde olması gerektiği düşünülmektedir. Nitekim Kastendieck nH<7.10,laktat konsantrasyonu > 8 mm/lt olan olgularda prognozun kötüleştiğini bildirmiştir. Araştırmamızda laktat konsantrasyonu 8 mm/lt olan 5 olguda pH değerleri 7.20nin altına düşmemiştir. Bir olguda birinci dakikada 6 olan Apgar skoru 5. dakikada 10 olmuştur. Birinci kan örneğinin alınması ile doğum arasında geçen süre ortalama 240 dakikadır. (En uzun 720, en kısa 60 dakika). Elde ettiğimiz sonuçlara göre, uzamış travay, ağır hipoksi, diabet ve hipertansif bozukluğu olan yüksek riskli gebelerde fetal prognozun tayini açısından laktik asid bulgularının tek başına değil pH ile birlikte değerlendirilmesi halinde yararlı olabileceğini söyleyebiliriz.