Farmasötik analiz için HPLC'den UPLC'ye analitik yöntem transferi

Ultra performanslı sıvı kromatografisi (UPLC), yüksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC)’ne kıyasla göreceli olarak sağladığı daha düşük tayin ve belirleme sınırları, yüksek tekrarlanabilirlik, kısa analiz süresi, sarf malzemesi tasarrufu, daha az tehlikeli atık miktarı gibi sağladığı yararlar nedeniyle son yıllarda hızla HPLC’nin yerini almaktadır. Mevcut durumda sıklıkla sorunla karşılaşılan süreç geçerli (valide) HPLC yöntemlerinin UPLC’ye adaptasyonu aşamasıdır. Tez çalışmamızda her iki cihaz arasında yöntem transferi ve adaptasyonunun, hızlı, az sorunlu ve olabildiğince az deney yapılarak gerçekleşebilmesi için, tamamıyla analitik verilere dayalı, bir transfer çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. HPLC ile ilaç etkin maddelerinin miktar tayinleri standart analitik LC yöntemlerin kullanımıyla 1970’li yıllardan beri yapılmakta ancak çalışma sayısı UPLC’nin kullanıma girmesiyle son yıllarda hızlı bir azalma göstermektedir. Benzer analizlerin UPLC ile yapılmasının çok sayıda faydası olmakla birlikte analitik yöntemin UPLC donanımı kullanılarak çalışılacak olması nedeniyle yeniden deneysel olarak oluşturulması, sınanması ve geçerlilik (validasyon) testlerinin yapılması gibi başlıca sakıncaları da bulunmaktadır. Tez konusunun nihai ana hedefi model olarak seçilen iki adet ilaç etkin maddesi (fenilefrin hidroklorür ve parasetamol) için HPLC’de geliştirilen 2 farklı yöntemin (MF1 ve MF2 mobil fazlarını kullanan) UPLC’ye transfer edilmesidir. Bu amaçla kolon boyutları, mobil faz ve dedektör özellikleri, akış hızı, loop hacmi, analiz zamanı vb değişkenler ile çalışılarak kromatogramlara etkileri saptanmaya çalışılmıştır. MF1 olarak %75-25 (h/h) MeOH-50mM PBS (pH 6,0), MF2 olarak ise %30-70 Ach-50mM PBS (pH 4,0) ile çalışılmıştır. MF1 mobil fazıyla izokratik koşullarda C18 tabanlı dolgu maddesine sahip ve boyutları 250mmx4.6mm, 5µm partikül çapı ve 80Å por çapına sahip bir HPLC kolonu 20µL loop hacmi ve 1.0mL/dakika’lık akış hızıyla kullanılarak elde edilen optimum bir HPLC kromatogramını aynı ayırım gücüyle ve aynı mobil fazla (MF1) UPLC’ye transfer etmek için kullanılması gereken aynı dolgu maddesine sahip analitik kolonun boyutları 50mmx2.1mm, 1.7µm partikül çapı ve 100Å por çapı olmalı ve analiz 10µL loop hacmi ve 300µL/dakika’lık akış hızıyla yürütülmelidir. Tez çalışmalarımız esnasında çalışılan diğer mobil faz olan (MF2) %30-70 (h/h) Ach-50mM PBS (pH=4.0) mobil fazıyla da izokratik koşullarda aynı aynı sonuçlara ulaşılarak yöntem transferi gerçekleştirilmiştir.