Bazı radyonüklitlerin kompozit adsorbanlardaki alım davranışlarının ve karakteristiğinin incelenmesi

Nükleer teknolojide, ensdüstride, tıpta ve günlük yaşamda adsorpsiyona dayalı ön konsantre etme ve ayırma işlemleri önemli yer tutmaktadır. Radyoaktif maddelerin çeşitli katılar üzerine adsorpsiyonu, saflaştırma proseslerinde, elementlerin ayrılmasında, konsantre edilmesinde ve çevresel kontaminasyonu önlemek açısından önemlidir. Birçok anorganik ve organik adsorbanlar, radyoaktif ve endüstriyel atıkların işlenmesinde kullanılmaktadır. Kompozit adsorbanlar, sulu çözeltilerden metallerin uzaklaştırılması, ayrılması, konsantre edilmesi proseslerini iyileştirmek için geliştirilen adsorbanların özel bir türüdür ve son yıllarda adsorban olarak çok dikkat çekmektedir. Poliakrilonitril (PAN) ve doğal bir zeolit olan klinoptilolitin belirli koşullarda karıştırılması ile granüle halde kompozit adsorbanlar elde edilmiştir. Kompozit adsorbanın hazırlanmasında etkili olan parametreler incelenmiş ve hazırlanan adsorban yapısal olarak incelenmiştir. Hazırlanan kompozit adsorban, U(VI), Th(IV), Ra-226 ve Po-210ʼun adsorpsiyon davranışlarını incelemek amacıyla kullanılmıştır. PAN/zeolit kompozit adsorbanın U(VI), Th(IV), Ra- 226 ve Po-210ʼun alım kapasiteleri incelenmiştir. Kesikli sistemde U(VI) ve Th(IV) iyonlarının adsorpsiyonu, kolon sisteminde ise Ra- 226 ve Po-210ʼun adsorpsiyonu incelenmiştir. PAN/zeolit kompozit adsorban üzerine bu radyoelementlerin adsorpsiyonunu etkileyen, U(VI) ve Th(IV) için başlangıç konsantrasyonu, Ra-226 ve Po-210 için aktivite konsantrasyonu, çözelti pHʼı, çalkalama/etkileşim süresi ve sıcaklık gibi parametreler incelenmiştir. Optimum adsorpsiyon koşullarında, sulu çözeltilerden U(VI), Th(IV), Ra-226 ve Po-210ʼun giderilmesinde kompozit adsorbanda bu radyoelementlerin adsorpsiyon verimi sırasıyla; %66.65±0.39, %97.97±0.20, %98.73±0.59 ve %75.00±0.15 olarak bulunmuştur. Bu radyoelementlerin adsorpsiyon termodinamiği incelenmiş ve U(VI), Th(IV) adsorpsiyon proseslerinin endotermik karakterli, Ra-226 ve Po-210 için prosesin ekzotermik karakterli olduğu saptanmıştır.