Hemşirelerin afete hazır olma algıları ve ilişkili faktörlerin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Tanımlayıcı ilişkisel tasarımdaki bu araştırma, Kocaeli Şehir Hastanesi'nde görev yapan hemşirelerin afete hazır olma algıları ve ilişkili faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Kocaeli Şehir Hastanesi'nde çalışan hemşireler oluşturmaktadır (N=800). Örneklem büyüklüğü, ölçek madde sayısının on katı olmasının ölçüm araçlarının geçerlilik ve güvenirliğini sağlamada kriter olarak önerilmesinden yola çıkılarak, 200 hemşire olarak belirlenmiştir. Araştırma evreninden örneklem seçiminde olasılıksız örnekleme yöntemlerinden gelişigüzel örnekleme yöntemi kullanılarak veri toplama tarihinde araştırmaya katılmaya gönüllü olan hemşireler örneklemi oluşturmuştur (n=200). Araştırmanın yapılması için Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu'ndan, araştırmanın yapılacağı kurumdan ve katılımcılardan yazılı izin alınmıştır. Verilerin toplanmasında "Hemşire Tanıtım Formu" ve "Hemşirelerde Afete Hazırlık Algısı Ölçeği" kullanılmıştır. Veriler Haziran- Temmuz 2024 tarihleri arasında yüz yüze görüşme ve kağıt kalem tekniği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde "SPSS 22.0" programı kullanılmıştır. Araştırmada hipotez testleri %95 güven aralığı ve p<0,05 anlamlılık düzeyi dikkate alınarak yorumlanmıştır. Verilerin normal dağılıma uygunluğunun değerlendirilmesinde, Kolmogorov-Smirnov testinden faydalanılmıştır. İkili karşılaştırmalar için Mann Whitney-U test, ikiden fazla karşılaştırmalar için Kruskal Wallis-H test ve çoklu karşılaştırma testi olarak Bonferroni testleri kullanılmıştır. Çoklu regresyon analizlerinden, bağımsız değişkenin, bağımlı değişkene olan etkisini görmek amacıyla faydalanılmıştır. Hemşirelerin yaş ortalaması 28,53±5,54 olup %81'i kadındır. Hemşirelerin %81,5'i lisans ve üzeri eğitime sahiptir. Katılımcıların bu meslekte çalışma yılı ortalaması 65,69±67,5 olup %33,5'i acil serviste çalışmaktadır. Araştırmaya katılan hemşirelerin %79,4'ü kendilerini afete kısmen hazır hissettiğini belirtmiştir. Hemşirelerde Afete Hazırlık Algısı Ölçeği (HAHAÖ) puanı ortanca değeri 79,00 olup, HAHAÖ alt boyutlarından "Hazırlık Evresi" puanı ortanca değeri 30,00 , "Müdahale Evresi" puanı ortanca değeri 29,50 ve "Afet Sonrası Evresi" puanı ortanca değeri 20,00 olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlar, hemşirelerin yüksek düzeyde hazırlık algısına sahip oldukları, müdahale ve afet sonrası için ise orta düzeyde algıya sahip olduklarını göstermiştir HAHAÖ genel puanı ile yaş, statü, çalışılan birim, afet ile ilgili eğitim alma durumu, afet deneyimi ve afetzedelere bakım verme durumu faktörleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var olduğu saptanmıştır (p<0.05). HAHAÖ alt boyutlarından "Hazırlık Evresi" puanı ile eğitim, statü, çalışılan birim ve afet deneyimi faktörleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var olduğu saptanmıştır (p<0.05). HAHAÖ "Müdahale Evresi" alt boyut puanı ile yaş, statü, çalışılan birim, afet eğitimi alma durumu, afet deneyimi ve afetzedelere bakım verme durumu faktörleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var olduğu saptanmıştır (p<0.05). HAHAÖ "Afet Sonrası Evre" alt boyut puanı ile yaş, statü, çalışılan birim, afet ile ilgili eğitim alma durumu, afet deneyimi ve afetzedelere bakım verme durumu faktörleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark var olduğu saptanmıştır (p<0.05). Bulgulara göre 28 yaş ve üzeri yaş grubunda olmak (Beta=0.37, p<0.01), afet eğitimi almış olmak (Beta=-0.34, p<0.01); klinik (Beta=0.42, p<0.01), acil servis (Beta=0.86, p<0.01), sorumlu (Beta=0.27, p<0.01) hemşire statüsünde olmak hemşirelerde afete hazırlık algısını arttırmaktadır. Bu çalışmanın sonucunda hemşirelerin afete hazırlık algılarının yüksek olduğu, afetin "Hazırlık Evresi"ne ilişkin algılarının diğer evrelere göre daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma sonucuna göre; hemşirelerin afete karşı hazır olma halini ve algılarını ölçmeye yönelik daha geniş çaplı çalışmalar yapılmalıdır. Hemşireler afet anındaki görevlerinin farkında olmalı ve kurumlarında bulunan afet planından haberdar olmalı, afet konusu hizmet içi eğitim gibi programlarla desteklenmelidir. Ayrıca ülkemizde bulunan lisans üstü eğitim veren üniversitelerde afet hemşireliğine yönelik programlar yaygınlaşmalıdır
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Afetler, hemşirelik, hazırlık algısı., Disasters, nursing, preparedness perception.
