Bisfenol-A, bisfenol-AF ve bisfenol-S'nin fitoplankton Chlorella vulgaris, Spirulina sp. ve Desmodesmus subspicatus üzerine akut toksik etkileri
Küçük Resim Yok
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bisfenol analogları (BP'ler), yüzey suyu, tortu, kanalizasyon ve çamurda sıklıkla tespit edilen bisfenol A'nın (BPA) analoğu olarak endüstride yaygın olarak kullanılmaktadır. Bisfenollerin doğal ortamda bulunması sucul ekosistem için risk oluşturmaktadır. Bu çalışmada BPA, BPS ve BPAF'nin Chlorella vulgaris, Spirulina sp., Desmodesmus subspicatus üzerine akut toksik etkileri incelenmiştir. BPA, BPS ve BPAF kimyasallarının üç fitoplankton türü üzerine kısa süreli toksik etkilerinin incelenmesi standart test protokolü (OECD 201 algal büyüme inhibisyonu) ile gerçekleştirilmiştir. Kimyasalların canlıların büyümesi üzerine etkileri ışık mikroskobunda Neabauer sayma kamerası ile hücre sayısı hesaplanarak ve florimetre ile ölçüm yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Florimetre ile ölçümden elde edilen sonuçlara göre Spirulina sp. için BPAF (72 sa EC50 = 3,80 mg L-1) BPS (72 sa EC50 = 6,31 m L-1)'ye göre daha toksik bulunmuştur. Chlorella vulgaris' in büyümesi üzerine en toksik etkiyi BPS (72 sa EC50 = 2,43 mg/L) gösterirken onu (3d EC50 3,32 mg/L) ile BPAF izlemiştir. C. vulgaris BPA'ya (72 sa EC50= 26,5 mg/L) dayanıklılık göstermiştir. Desmodesmus subspicatus için en yüksek toksisiteden en düşük toksisiteye doğru sırasıyla, BPS (72 sa EC50 =0,88 mg/L) ve BPAF (72 sa EC50 =6,48 mg/L) toksik bulunmuştur. Desmodesmus subspicatus 'un BPA maruziyetinde canlıda aşırı çoğalma görüldüğünden florimetri ile ölçümü yapılamamıştır. Göz ile mikroskop sayımına göre D. subspicatus için BPA (72 sa EC50 =0,89 mg/L), BPS (72 sa EC50 =1,43 mg/L) ve BPAF (72 sa EC50 =3,0 mg/L) bulunmuştur. C. vulgaris' in BPA maruziyeti sonucu EC50 değeri 22,6 mg/L'dir. C. vulgaris BPS ve BPAF kimyasalları maruziyetinde aşırı çoğalma göstermediğinden mikroskop sayımı yapılamamıştır. Elde edilen sonuçlara göre her iki sayım yönteminde de çalışmada kullanılan kimyasalların toksiklik derecesi türler arasında farklılık göstermektedir. Göz ile mikroskop sayımı ve florimetrik ölçüm sonuçları arasında sayısal değerlerde farklılıklar olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar sucul ekosistemdeki canlılar için risk oluşturduğunu göstermektedir. Bisfenol analoglarının çevresel risk değerlendirilmesini mümkün kılabilmek için BPA'ya alternatif bisfenol analoglarının birincil üreticilere etkilerinin daha fazla incelenmesine ihtiyaç vardır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Fitotoksisite, Bisfenol analogları, ekotoksikoloji, Spirulina sp., Chlorella vulgaris, Desmodesmus subspicatus., Phytotoxicity, bisphenol analogues, ecotoxicology
