Çoklu etmen sistemlerinde rol tabanlı iletişim

Rol kavramının, yazılım mühendisliği çalışmaları çerçevesinde yazılımların kullanıcıları ve birbirleri ile olan ilişkilerini modellemek ve programlamak için kullanılması üzerine literatürde birçok araştırma yer almaktadır. Dahası rol kavramı üzerine yapılan bu çalışmalar, nesneye yönelik programlamadan cepheye yönelik programlamaya kadar çeşitli paradigmaları da içine almaktadır. Ancak diğer programlama paradigmalarına kıyas ile, çoklu etmen sistemlerinin dağıtık ve işbirlikçi doğası rol kavramının yapısı ile uyum sağlamakta ve çoklu etmen sistemlerinin modellenmesinde ve gerçekleştiriminde uygulanabilirliğini daha elverişli kılmaktadır. Zaten günümüzde birçok etmen tabanlı yazılım geliştirme yaklaşımının gereksinim analizinde ve tasarım aşamalarında rol kavramı kullanılmaktadır. Bu çalışmada, çoklu etmen sistemlerinin iletişim mimarilerinde rollerin programlanabilir birimler olarak kullanılması için rol kavramının özellikleri iletişim bakış açısından tanımlanmıştır. Daha sonra yorumlanan bu özelliklerin gerçekleştirilebilmesi için FIPA tanımını genişleten rol tabanlı bir iletişim mimarisi tasarlanmıştır. Bu tasarlanan mimari sayesinde rol kavramı ve iletişim süresince eşzamanlılığı sağlayan rol kavramının bir alt bileşeni olan protokol kavramının sistemde çalışma zamanında görünebilirliği sağlanmıştır. Bu sağlanan özellikler ile birlikte çoklu etmen sistemlerinin iletişim altyapısının daha esnek ve parcaçıklı bir iletişim mimarisine sahip olması hedeflenmiştir. Bu tezde önerilen iletişim mimarisi, SEAGENT çoklu etmen sistemi geliştirme çerçevesinde var olan iletişim mimarisi üzerine artırım yapılarak gerçekleştirilmiştir.