Ayrılma anksiyetesi tanısı alan çocukların ebeveynlerinin mizaç ve karakter özellikleri

Ayrılma anksiyetesi bozukluğu (AAB), çocuğun ebeveynden ayrılmakta zorluk çektiği, yeni ortamlara uyum sorunlarıyla belirginleşen, işlevselliğinin kaybına neden olduğu bilinen, sıklıkla okul fobisinin eşlik ettiği bir klinik tablodur. AAB yaşayan çocukların okul yaşamının başlarında tanınması ve bu durumun ortaya çıkışındaki risk faktörleri kapsamında anne ve babanın mizaç özelliklerinin belirlenmesinin, kaygı ve depresyon düzeylerinin değerlendirilmesinin koruyucu ruh sağlığı adına önemli veriler sağlayacağı düşünülmüştür. Bu amaçla annelerinde ve babalarında herhangi bir ruhsal rahatsızlık olmadığı belirlenen 6-9 yaş arası, AAB tanılı çocuklar ve anne babalardan çalışma grubu oluşturulmuştur. Yine annelerinde ve babalarında fiziksel ya da ruhsal rahatsızlık bulunmayan sağlıklı çocuklardan kontrol grubu oluşturulmuştur. Karşılaştırma grubu olarak, AAB’na neredeyse karşıt bir fenomen olan Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanılı çocuklar ve ebeveynleri seçilmiştir. Her üç grup için anne ve babalara, sosyodemografik veri formu, 4-18 yaş çocuklar için davranış değerlendirme ölçeği (ÇDDÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Durumluk Sürekli Kaygı Envanteri (DSKE) ve ebeveyn mizaç özelliklerinin saptanması için Cloninger’in psikobiyolojik kuramına dayanan Mizaç ve Karakter Envanteri (MKE) verilmiştir. Yürütülmüş olan araştırmanın sonuçları gözden geçirildiğinde hipotezlerin doğrulandığı görülmektedir. Öncelikle ileri sürülen AAB tanısı alan çocukların davranış sorunlarının, DEHB tanılı çocuklardan ve AAB tanısı almayan ve herhangi bir ek ruhsal rahatsızlığı olmayan çocuklardan farklılık göstereceği görüşü doğrulanmıştır. İkinci olarak, AAB tanısı alan çocukların ebeveynlerinin mizaç ve karakter özelliklerinin, DEHB tanılı çocukların anne-babalarınınkinden ve AAB tanısı almayan ve herhangi bir ek ruhsal rahatsızlığı olmayan çocukların anne-babalarının mizaç özelliklerinden Zarardan Kaçınma boyutunda farklılaştığı da çalışma sonuçları ile doğrulanmıştır. Ayrıca, hem AAB tanısı alan çocukların, hem DEHB tanılı olanların, hem de kontrol grubunda yer alan ve ruhsal rahatsõzlığı bulunmayan çocukların ruhsal belirtilerinin, ebeveynlerinin mizaç özellikleri ile ilişkili olduğu düşüncesi çalışma sonucunda sağlanan bulgularla desteklenmiştir. Sonuçlar, çocukların ruh sağlığının ebeveynlerinin mizaç ve karakter özelliklerinden etkilendiğini, ebeveyn mizaç ve karakter özelliklerinden bazılarının çocukta psikopatoloji gelişiminde risk oluşturabileceğini düşündürmüştür. Bu sonuçlar annenin ve babanın mizaç özelliklerinin AAB’nun oluşumunda etkili olduğunu düşündürmektedir. Annenin ve babanın mizacının belirlenmesi, AAB açısından riskli grupların fark edilerek mizaç yapılarına uygun davranış yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olacağından çocuğun ve ailesinin ileride yaşayacağı uyum sorunlarının azaltılmasına katkıda bulunacaktır.