Endokronların biyomekanik açıdan incelenmesi

Diş hekimliği teknolojisi ve dental materyallerindeki gelişmelerle makroretantif tasarımlara gerek duyulmadan adeziv restorasyonlar yapılabilmektedir. Endodontik tedavili dişlerde meydana gelen aşırı doku kaybı nedeniyle geriye kalan destek dokular mümkün olduğunca korunmalıdır. Bilgisayar-destekli-tasarım/bilgisayar-destekli-üretim (CAD/CAM) sistemleriyle post ve kronun monoblok olarak hazırlandığı endokron restorasyonlar farklı materyallerden üretilebilmektedir. Çalışmamızda, prepare diş üzerine farklı rezin simanlarla simante edilen CAD/CAM endokronlara çekme bağlanma dayanım testi uygulandı. Üç farklı materyalden üretilen endokronların stres dağılımları üç boyutlu sonlu elemanlar analizi (SEA) ile değerlendirildi ve farklı solüsyonlarda bu materyallerin renk değişimleri analiz edildi. Maksiller santral dişler (N=120) 12 gruba (n=10) ayrıldı ve kanal tedavileri yapıldı. Endokronlar CAD/CAM sistemleriyle feldspatik seramik (S), monolitik zirkonya (Z) ve rezin nano seramik (RNS) materyallerinden üretildi, Superbond (SB), Variolink II (V), Panavia SA Cement (SA) ve Esthetic Cement (ES) ile simante edildi. Isıl döngü (5000 ısıl döngü, 5/55C) işlemi sonrasında Universal Test Cihazı ile (0.5 mm/dk) ayrılma oluşuna kadar çekme testi yapıldı ve çekme bağ dayanımı değerleri (ÇBDD) kaydedildi. ÇBDD iki yönlü varyans analizi ile istatiksel olarak değerlendirildi. S grubunda, siman grupları arasında anlamlı fark bulunmadı(p=0.025). Z grubunda SB bağ dayanımı, ES grubundan anlamlı derecede yüksek bulundu (P=0.01). RNS grubunda SA bağ dayanımı, diğer siman gruplarından anlamlı derecede düşük (p<0.05) iken V, SB ve ES gruplarında anlamlı fark bulunmadı (p<0.05). SEA için, üç boyutlu maksiller-santral-diş ve S, Z ve RNS CAD/CAM endokronun SE modeli mikro-bilgisayarlı tomografi cihazı ile oluşturuldu. Dişin palatinal yüzeyinden 1350 açıyla 300N kuvvet uygulandı. Çekme ve basma kuvvetleri değerlendirildi. Sayısal veriler renk grafiklerine dönüştürüldü. Fonksiyonel kuvvet altında, tüm gruplarda stres dağılımı görüldü. Basma gerilmeleri bukkal servikal, çekme gerilmeleri palatinal servikal bölgede gözlendi. Materyal farklılıklarının, oluşan stres tiplerini ve dağılımlarını etkilediği görüldü. Yüksek elastiklik modülüsüne sahip materyaller, kendi iç yapılarında ve geniş stres birikim alanları yaratırken, düşük elastiklik modülüsüne sahip materyallerin diş dokularında lokalize ve dar alanda stres birikimleri oluşturduğu gözlendi. Renk analizi için, CAD/CAM materyallerinden elde edilen örnekler (15mmx1mm) (N=90) (ISO 7491:2000), 9 gruba (n=10) ayrıldı. S, Z ve RNS örnekleri kahve, kola ve distile su solüsyonlarında 37°C±1°C'de 30 gün boyunca bekletildi. Renk değişimleri 7., 15. ve 30. günlerde ölçüldü. Verilerin iki yönlü varyans analizi (p<0.005) ve post hoc Tukey testleri ile istatiksel olarak değerlendirmeleri yapıldı. Tüm restoratif CAD/CAM materyallerinin, solüsyonlarda renk değişimi gösterdiği. S grubunun kola solüsyonunda diğer gruplara göre anlamlı derecede yüksek EE değerlerine sahip olduğu belirlendi (p<0,001). Kola solusyonu restoratif materyallerin tümünde renklenmeye neden oldu (p<0,01). Tüm test materyallerinde, RNS en fazla renklenen grup olurken Z en az renk değişimine uğrayan gruptur. Çalışmamızın tüm sonuçları göz önüne alındığında, endokron restorasyonları için en uygun materyal olarak, diş ile olan bağlanma başarısı ve fonksiyonel kuvvetler karşısında daha az stres birikimi oluşturması nedeniyle rezin nano seramikler düşünülmektedir. Ancak bu materyalin renk değişim miktarının kabul edilebilir sınırların üzerinde olması estetik özellikleri daha da geliştirilmiş materyallere olan gereksinimi devam ettirmektedir. Endokronların simantasyonunda önerilecek en uygun simanın, yüksek bağlanma başarısı nedeniyle Superbond olduğu düşünülmektedir.;Endocrown, Feldspathic-ceramic, Monolithic zirconia, Resin-nanoceramic, CAD/CAM.;Endokron, Feldspatik-seramik, Monolitik zirkon, Rezin nano seramik, CAD/CAM.