Çinʼde piyasa ekonomisi uygulamaları ve toplumsal sonuçları

Çin Halk Cumhuriyeti son yıllarda gösterdiği ekonomik gelişmeler ile tüm dünya ülkelerinin gündemindedir. 1949-1976 yılları arasında devlet başkanı Mao Zedong tarafından sosyalizmle yönetilen Çin halkı, kültür devrimi ismiyle yapılan uygulamalar neticesinde çeşitli baskılara maruz kalmıştır. 1976 yılında Maoʼnun ölümüyle devlet başkanı Deng Xiaoping olmuştur ve kültür devrimine son vermiştir. Deng, Çin ekonomisinin büyümesi için çeşitli reformlar uygulamış ve yıllarca kapalı kalan Çin ekonomisini dış dünyaya açmıştır. Çinʼin dış dünyaya kapılarını açması, küreselleşmenin etkisi olarak tüm dünya ülkelerini etkilemiştir. Çinʼin küreselleşme sürecinde diğer ülkelerle entegresyon sağlama çabaları 2001 yılında WTO üyeliği ile ilerleme kaydetmiştir. Bu süreçte Çin yıllarca benimsediği sosyalizmden tavizler vererek, yabancılara olan kısıtlamalarını kaldırmıştır. Bunun neticesi olarak Çinʼin ithalatı ve ihracatı artmış, ayrıca dünyanın en çok yabancı yatırım çeken ülkesi olmuştur. Ekonomik olarak kaydedilen gelişme halkın refah düzeyine yansımamıştır, Çinʼde halkın çoğunluğu hala yoksullukla karşı karşıyadır. Hızlı ekonomik büyüme birtakım sorunları da beraberinde getirmiştir. Hızlı sanayileşmenin etkisi olarak çevre kirliliği ve artan enerji ihtiyacı sorunların başını çekerken, yoğun nüfusun eğitimi, istihdamı ve artan bulaşıcı hastalıklar diğer önemli sorunlardır. Çin Halk Cumhuriyeti'nin bu büyüme sürecinde Japonya ile ekonomik olarak yakınlaştığı gözlenmektedir. SSCBʼnin dağılması ile süper güç kimliğini kaybeden Rusya ile stratejik ortaklık kuran ÇKP, ABDʼnin tek kutuplu olarak kabul ettiği yeni dünya düzeni görüşü karşısında durmaktadır. Çin Halk Cumhuriyetiʼnin sosyalist piyasa ekonomisi uygulamaları neticesinde gösterdiği ekonomik gelişmenin devam edip edemeyeceği konusunda çeşitli öngörüler bulunmaktadır. Yapılan öngörülerin büyük çoğunluğu önümüzdeki 10-20 yıl içerisinde Çinʼin ABD ekonomisi yakalayacağı ve sorunlarının bir çoğunu aşacağı yönündedir. Bugün Çin, dünyanın kaderini belirleyecek ülkeler arasında gösterilmekte, uyguladığı politika ve stratejiler küreselleşme sürecinde tüm dünya ülkelerini etkileyeceği için ilgiyle izlenmektedir.