Gülyaka Sağlık Ocağı bölgesinde 0-6 yaş çocukların sağlık hizmeti kullanımları, sürekli hizmet kaynakları ve etkileyen faktörler
Küçük Resim Yok
Tarih
2005
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Özet: Giriş ve amaç: Temel sağlık hizmeti (TSH) yaklaşımının en önemli amacı, toplumun her kesiminin ulaşabileceği, hakkaniyetli bir sağlık hizmetinin gerçekleştirmektir. Birinci basamak sağlık hizmeti ise TSH' nin tüm özelliklerini taşıyan merkezi bir parçasıdır. Yoksulların, alt sınıfsal grupların, göçmenlerin sağlık hizmetine erişimde ve sağlık hizmeti kullanımlarında sorunlar yaşadığı gözlenmektedir. Bu sorunların ortadan kaldırılmasında birinci basamak sağlık hizmetleri kritik öneme sahiptir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin temel özellikleri ilk başvuru, süreklilik, kapsayıcılık ve entegrasyondur. Çalışmanın amacı Gülyaka Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan 0-72 aylık çocukların koruyucu, tedavi edici ve genel sağlık hizmeti kullanımlarını tespit etmek, sürekli hizmet kaynaklarının varlığını ve neresi olduğunu belirlemek, sağlık hizmetine erişimin hizmet kullanımına etkisini belirlemek, göç, yoksulluk, sınıfsal durum, hane ve alt yapısı, hane halkına ilişkin sosyo-demografık, var olan sağlık durumuna ilişkin değişkenlerin sağlık hizmeti kullanımlarına olan etkisini değerlendirmek, sürekli hizmet kaynaklarını birinci basamağın temel özellikleri açısından değerlendirmektir. Gereç Yöntem: Kesitsel analitik tipteki bu araştırma, İzmir İli Konak Sağlık Grup Başkanlığına bağlı Gülyaka Sağlık Ocağı bölgesinde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Gülyaka Sağlık Ocağı bölgesinde yaşayan bağlı olan 0-72 aylık 2830 çocuk oluşturmaktadır. Ebe bölgelerine göre tabakalama yapılarak sistematik örnekleme yöntemi ile 291 çocuk örnek olarak seçilmiştir, kapsayıcılık %88,3' tür. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin özellikleri olan ilk başvuru, süreklilik, kapsayıcılık ve koordinasyonun değerlendirilmesinde StarReld modeli kullanılmıştır. Yoksulluk değerlendirmelerinde mutlak yoksulluk hesaplaması, sınıfsal analizde ise Boratav sınıflaması kullanılmıştır. Göçmenlik durumu tespit edilirken hane reislerinin doğum yerleri temel alınmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde %2 testi, t testi ve varyans analizi uygulanmıştır. Bulgular: Araştırma grubunda annelerin %57,6 sı, babaların %55,6' sı ilkokul mezunu ve altı eğitim düzeyindedir. Hane reislerinin %43,2' sinin sosyal güvencesi SSK dır. Hane reislerinin %28,4' ünün ise sosyal güvencesi yoktur. Hane reislerinin %43,2' si nitelikli ve niteliksiz mavi yakalıdır, %10,9'u işsizdir. Hane reislerinin %64,6" XIIİzmir iline dışarıdan göç etmiştir. %29.8' inin doğum yeri ise Doğu ve Güneydoğu illeridir. Hanelerin % 54,5' i mutlak, %97.7 si göreli yoksulluk sınırının altında gelire sahiptir. Çocukların %55,3' ünün son 15 günde herhangi bir sağlık sorunu vardır. Son bir yıldaki toplam başvuru ortalaması 4,96±3,86 bulunmuştur. Son bir yıldaki hizmet kullanımı ile sosyal güvence, çocuğun yaşı, ana dil, sürekli hizmet kaynağı varlığı, yoksulluk, sınıf, eğitim arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. Yoksullar, alt sınıfsal gruplar, sosyal güvencesi olmayanlar.eğitim düzeyi düşük olanlar, göçmenler, koruyucu ve tedavi edici hizmetler için sağlık ocağını tercih etmektedir. Bağ-kur ve emekli sandığına bağlı olanlar, beyaz yakalılar, sübjektif gelir algısı puan ortalaması iyi olanlar, sağlık ocağı dışındaki kurumları anlamlı olarak fazla kullanmaktadır. Araştırma grubunun % 66,7'si herhangibir sağlık sorunu olduğunda sağlık ocağına başvurmaktadır. Çocukların % 90,0' ı sağlık kurumlarına ulaşmak için 30 dakikadan az zaman harcamaktadır. Çocukların % 61,7' si sosyal güvencesi dışında ek para ödemektedir, %8,3'ü dil sorunu yaşamaktadır. Çocukların %90.0' mm muayene için 30 dakikadan az süre beklediği görülmüştür. Çalışmada çocukların %29,2' sinin sürekli hizmet kaynağı olduğu saptanmıştır. Sürekli hizmet kaynaklarının %49,3' ü sağlık ocaklarıdır. Sürekli hizmet kaynağı olarak sağlık ocaklarını kullananların ve kamu kurumlarını kullananların birinci basamak puan ortalaması diğerlerine göre anlamlı derecede yüksektir. Sonuç: Kamu sağlık kurumlarının verdikleri hizmetin niteliğinin tartışıldığı, iyi hizmet veremedikleri gerekçesiyle özel sektöre şevklerin gündeme geldiği, kamu kurumlarında birinci basamak tedavi hizmetlerinin ücretli hale getirildiği, yatırımların tedavi edici, yüksek teknoloji gerektiren hizmetlere ve özel sektöre aktarıldığı bir dönemde sağlık ocaklarının hala birinci basamağın temel özelliklerini en iyi taşıyan kurumlar olduğu görülmektedir. Sağlık kurumlarının verdikleri hizmetin temel özellikleri göz önüne alınarak, performans, hasta memnuniyeti gibi çıktılar üzerindense yapı ve işleyiş elemanları üzerinden değerlendirilmesi durumunda kamu kurumlarının ve sağlık ocaklarının sağlık hizmet sunumunda özellikle toplumun dezavantajlı kesimleri için hala çok önemli bir görevi üstlendiği görülmektedir. XIII
ABSTRACT The main target of Primary Health Care approach is to establish an equitable, accessible health care system. The risk groups like lower social classes, people living in poverty and the immigrants have difficulties in accessing to health care. The primary health care has an important role to reduce inequalities in access. OBJECTIVE This study aimed to determine the health care access and the utilizastion of health care of 0-72 month old children. The study also tried to find out the factors that effect the health care utilizastion process. METHODS A cross sectional study was conducted in Gülyaka Heath Center area. The population size is 2830 including all the registered 0-72 month children in this area. 291 children was randomly selected using the systematic sampling method and the sample is stratified by the midwifes region. The response rate is 88,3%. X2test, student t test and Anova test is used for the data analysis. The calculation of primary health care score was based on the general characteristics of primary care "first contact, longitudinality, comprehensiveness, coordination" with the help of Primary Care Assessment Tool manual RESULTS Belonging to lower social classes, living under the poverty treshold, having lower educational status, having no insurance, being unemployed is significantly related with having no visit to any health care provider in the previous year. 29,2% of the children had a regular source of care. 49,3% of these were primary health care centers. The scores of primary health care centers and the other public health care providers are significantly higher than the private health care providers. CONCLUSION Recent discussions are focused on the quality of health care provided by primary health care. It has been clearly seen that the primary health care centers even in the recent situation they have been pulled in, are the best units of primary health care service with their general characteristics. They still have an important role especially for the disadvantaged groups. XTV
ABSTRACT The main target of Primary Health Care approach is to establish an equitable, accessible health care system. The risk groups like lower social classes, people living in poverty and the immigrants have difficulties in accessing to health care. The primary health care has an important role to reduce inequalities in access. OBJECTIVE This study aimed to determine the health care access and the utilizastion of health care of 0-72 month old children. The study also tried to find out the factors that effect the health care utilizastion process. METHODS A cross sectional study was conducted in Gülyaka Heath Center area. The population size is 2830 including all the registered 0-72 month children in this area. 291 children was randomly selected using the systematic sampling method and the sample is stratified by the midwifes region. The response rate is 88,3%. X2test, student t test and Anova test is used for the data analysis. The calculation of primary health care score was based on the general characteristics of primary care "first contact, longitudinality, comprehensiveness, coordination" with the help of Primary Care Assessment Tool manual RESULTS Belonging to lower social classes, living under the poverty treshold, having lower educational status, having no insurance, being unemployed is significantly related with having no visit to any health care provider in the previous year. 29,2% of the children had a regular source of care. 49,3% of these were primary health care centers. The scores of primary health care centers and the other public health care providers are significantly higher than the private health care providers. CONCLUSION Recent discussions are focused on the quality of health care provided by primary health care. It has been clearly seen that the primary health care centers even in the recent situation they have been pulled in, are the best units of primary health care service with their general characteristics. They still have an important role especially for the disadvantaged groups. XTV
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Halk Sağlığı, Public Health
