Farklı ön bitkili minavebe programlarının sanayi domatesi yetiştiriciliğinde bitki besin element içeriklerine etkisi

Uygun bitki ekim planlaması yapılmadan her yıl aynı ürün (monokültür) yetiştirilmesi de toprağın verimlilik gücünü azaltmaktadır. Sanayi domatesi tarımının yoğun olduğu bölgelerde de her yıl yapılan domates tarımında toprak organik maddesinin azalması, çevre kirliliğinin artması ve doğal dengenin bozulması gibi sorunların arttğı gözlenmektedir. Belirtilen sorunlara çözüm için yürütülen bu çalışmada bazı çiftçilerce öngörülen silaj mısır, buğday, taze fasulye ve nadas uygulamalarına; domates üretimi öncesinde kahverengi hardal (Brassica juncea L.) ilave edilerek farklı üretim desenleri planlanmıştır. Domates yetiştirilen dönemlerde her ekim nöbeti uygulamasına ait parsellerdeki bitkilerden yaprak örnekleri alınarak (çiçeklenme döneminde) bitki besin maddesi içerikleri ile vejetasyon sonunda verim miktarları belirlenmiştir. Çalışma sonunda, ön bitki uygulamaları genel olarak toprağın organik madde içeriğini önemli düzeyde artırmıştır. Toprakların toplam azot miktarları; denme sonunda (Nisan 2018) 1. (Domates-Mısır-Hardal-Domates-Mısır-Hardal-Domates), 4. (Domates-Fasulye-Buğday-Buğday-Fasulye-Hardal-Domates) ve 6. (Domates-Fasulye-Nadas-Domates-Fasulye-Nadas-Domates) ön bitki uygulamaları sonrasında yeterli düzeylere ulaşmış ancak bu artış diğer uygulamalara göre istatistiksel olarak önemli olmamıştır. Toprakların alınabilir fosfor, çinko ve bakır içerikleri deneme sonunda başlangıca göre artmıştır. Domates bitkilerine ait yaprakların toplam azot ve demir miktarları, ön bitki uygulamalarına bağlı olarak önemli bir farklılık göstermemiştir. Fosfor miktarları, toprakta olduğu gibi deneme sonunda başlangıca göre artmıştır. Magnezyum, çinko ve mangan miktarları da deneme sonunda (Nisan 2018) yetiştirilen domates yapraklarında artmıştır. Tüm ön bitki uygulamaları dikkate alındığında; domates yapraklarının kalsiyum miktarları 2. (Domates-Fasulye-Hardal-Domates-Fasulye-Hardal-Domates) ön bitki uygulama proğramında en fazla, 6.( Domates-Fasulye-Nadas-Domates-Fasulye-Nadas-Domates) ön bitki proğramında ise an az düzeyde belirlenmiştir. Bakır içerikleride ise deneme sonunda başlangıca göre uygulamaların önemli etkisi gözlenmemiştir. Üçüncü üretim dönemi sonunda, 2. ve 3. (Domates-Mısır-Buğday-Buğday-Mısır-Hardal-Domates) uygulamalarda en yüksek verim değerlerine ulaşılmıştır.

The cultivation power of soil is also decreased by same plant cultivation (mono cultivation) without proper seeding plan every year. In the regions cultivating industrial tomato, it is seen that the decreasing of organic content of soil, increasing of environmental pollution and deterioration of natural balance. In this research carried out for solving the above mentioned problems, different cultivation patterns were planned including as cultivation of silage maize, green beans, and fallow which are applied by some farmers and cultivation of brown mustard (Brassica juncea L.) was added before tomato cultivation. The plant nutrient contents through taking leaves samples during the flowering period and yield (at the end of vegetation period) were determined in the parcels which belonged to cropping system in the tomato cultivation periods. As a result of the study, it was determined that organic substance content of soil was increased in important level by the preliminary plant cultivation applications. At the end of the experiments (April 2018), total nitrogen contents of soils were reached sufficient levels in the 1st (tomato – maize – mustard – tomato – maize – mustard – tomato), 4th (tomato – green beans - wheat – wheat – green beans – mustard – tomato), and 6th (tomato – green beans – farrow – tomato – green beans – farrow – tomato) preliminary plant cultivation applications but this increase was not statistically important as to other applications. The total nitrogen and iron content of tomato leaves did not show important differences as to preliminary plant applications. The amount of phosphorous were increased at the end of the experiments as to the beginning. The amount of magnesium, zinc and manganese were also increased in the tomato leaves at the end of the experiment. The calcium amount of tomato leaves was the maximum level in the second preliminary application (tomato – green beans – mustard – tomato – green beans – mustard – tomato) and the minimum level at the 6th preliminary application (tomato – green beans – furrow – tomato – green beans – furrow – tomato). At the end of the study, the important effects of the preliminary plant cultivation applications were not seen in the copper content as to the beginning of the experiment. The highest yield was determined in the second and third cultivation methods at the end of the third production period.