Piyasada çay olarak tüketilen bazı bitkilerin antioksidan aktivitelerinin belirlenmesi ve fenolik yapılarının incelenmesi

Örnek temini için dünya çapında hazır bitki çayı üretimi ve satışı yapan Türkiye menşeli firmalardan temin edilen 2009-2010 sezonuna ait bitki çayı örnekleri kullanılmıştır. Bu bitki örneklerinin seçiminde ilk olarak yüksek antioksidan ve fenolik içerdiği bilinen bitki türleri seçilmiş, daha sonra halk arasında sıklıkla tüketilen fakat hakkında fazla araştırma yapılmamış türler de bu araştırmaya dâhil edilerek kapsamlı bir çalışma yürütülmüştür. Bu çalışmada, Türkiye'de tıbbi amaçlı kullanımları olan ve çay olarak tüketilen 32 bitkinin antioksidan aktiviteleri ile toplam fenol içerikleri ve fenolik yapıları incelenmiştir. Bitkilerin çeşitli kısımlarından hazırlanmış olan metanol ekstraktlarının antioksidan kapasiteleri DPPH (2,2- difenil- 1- pikrilhidrazil) yöntemi ile belirlenirken, toplam fenolik madde içerikleri ?Folin-Ciocalteu? yöntemiyle saptanmıştır. Genel olarak antioksidan tayininde çok kullanılan ve temel olarak tek elektron transferi (SET) prensibine dayanan; DPPH, FRAP, ABTS antioksidan, ß-karoten beyazlatma ve Folin Ciocalteu fenolik madde tayin metotlarının 5 farklı bitki örneği için verdikleri sonuçların karşılaştırması yapılmıştır. Bu antioksidan tayin metotlarından üç tanesinin (DPPH, FRAP, ABTS) 19 farklı fenolik antioksidan standartlara karşı verdikleri değerlerin karşılaştırılması yapılmıştır. Bu nedenle bu araştırma özgünlük taşımaktadır. Ayrıca bu bitkisel çayların fenolik yapıları kalitatif ve kantitatif olarak Yüksek Basınç Sıvı Kromatografisi ? Diyot Dizinli Detektörü (HPLC-DAD) ile analiz edilmiştir. Araştırmada en fazla antioksidan aktivite gösteren nar çiçeği (Punica granatum Linn.) (112,9 mg GAE/g KM) incelenen bütün diğer türlerden daha fazla antioksidan aktiviteye sahiptir ve yeşil çayın (Camellia sinensis) gösterdiği değerin (70,1 mg GAE/g KM) neredeyse 2 katı bir antioksidan aktivite göstermiştir. Fenolik antioksidan içeriği bakımından ise yine en büyük değeri nar çiçeği (Punica granatum Linn.) (200,2 mg GAE/g KM) ile ardından gelen yeşil çay (105,6 mg GAE/g KM) göstermiştir.