Farklı duygusal yüz ifadelerinin alt ve üst düzey bilişsel süreçlere etkisi

Farklı duyguların ifade edilmesi ve algılanmasında görülebilecek hemisferik asimetrileri; farklı iletişim değerlerine sahip olan korkulu yüz ifadesinin ve öfkeli yüz ifadesinin bilgi işleme süreçleri ve karar verme stratejileri üzerindeki etkisini deneysel yöntemler ile incelemek amacıyla mevcut çalışma gerçekleştirilmiştir. İlk deneyde duyguların ifade edilmesinde ve algılanmasında duyguların nasıl lateralize olduğunu ve duyguların ifadesinde ve algılanmasında hangi yaklaşımın daha açıklayıcı olduğunu araştırmayı amaçlamıştır. Sol-sol ve sağ-sağ yarı yüzlerin ayna görüntüleri alınarak oluşturulan simetrik yüzler uyaran olarak kullanılmıştır. Birinci deneyde, uyaranlar ekranın üst ve alt kısımlarında sunularak, katılımcılardan hangi fotoğrafın hedef duyguyu daha iyi ifade ettiğine karar vermesi istenmiştir. Gözlemcinin duygu tanıma esnasında yüzün hangi alanlarından bilgi aldığını saptamak amacıyla eş zamanlı olarak göz izleme kaydı alınmıştır. Bu deney gözlemci değerlendirmesine bağlı duygu ifadelerinin asimetrisi ve gözlemcinin algılamada kullandığı izleme örüntüsü hakkında bilgi sağlamıştır. İkinci deneyde ise, bireye sunduğu "tehditin kaynağı" bilgisi bakımından birbirinden farklılaşan iki duygusal uyaranın, korkulu yüz ifadesi ve öfkeli yüz ifadesinin Iowa kumar görevinde (IKG; Bechara ve ark., 1994) karar verme süreçlerini nasıl etkilediği sorusu araştırılmıştır. Spesifik olarak, öfkeli yüz ifadesinin (tehditin kendisini temsil ettiği için) dikkati kendisine çekeceği ve riskli seçeneklerin tespit edilmesini zorlaştıracağı; korkulu yüz ifadesinin ise (çevredeki tehditi sinyallediği için) dikkati çevreye yönlendireceği ve riskli seçeneklerin tespit edilmesine katkı sağlayacağı yönündeki hipotez test edilmiştir. Deney sonucunda, beklenen şekilde, öfkeli yüz ifadesinin IKG performansı üzerinde bozucu etkiye sahip olduğu görülmüştür. Korkulu yüz ifadesinin ise katılımcıları uzun vadede kazanç sağlayan seçeneklerden ziyade, kayıp frekansı düşük olan seçeneklere yönlendirdiği bulunmuştur. Söz konusu bulgular IKG temelli literatür bağlamında tartışılmış ve gelecek çalışmalarda incelenebilecek araştırma soruları üzerinde durulmuştur.;Duygusal yüz ifadeleri, karar verme, Iowa kumar görevi, göz izleme, lateralizasyon.;Emotional facial expressions, decision making, Iowa gambling task, eye tracking, lateralization.