Obez bireylerin kilo vermeye yönelik tutum ve inançlarının incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Amaç: Obezite ülkemizde ve tüm dünyada sıklığı hızla artan önemli bir sağlık sorunudur. Bu çalışmada, obez bireylerin kilo vermeye yönelik tutum ve inançlarını güvenilir ve geçerli biçimde değerlendirebilecek Sağlık İnanç Modeli’ne dayalı bir ölçeğin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışmada, obez bireylerin kilo vermeye yönelik tutum ve inançlarını güvenilir ve geçerli biçimde değerlendirebilecek Sağlık İnanç Modeli’ne dayalı bir ölçeğin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Amaca yönelik olarak araştırmacılar tarafından ilgili literatür taranarak ve obez bireylerin görüşlerine başvurularak soru havuzu hazırlanmıştır. Soru havuzu 160 maddeden oluşmuştur. Oluşturulan soru havuzu alanında uzman 12 kisinin incelemesi sonucunda yüzey geçerliliği elde edilmiş olan bir ölçek haline getirilmiştir. Uzmanların önerileri doğrultusunda Kapsam Geçerlilik Oranı 0.56 p<0.05 olan 41 madde ölçeğe dahil edilmiştir. Çalışma Temmuz 2008- Mayıs 2010 tarihleri arasında yürütülmüş olup, uygulama aşamasında ölçeğin örneklemini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (Tıp Fakültesi Hastanesi)’nde obezite polikliniğine başvuran 400 obez birey oluşturmuştur. Obez bireylerin sosyodemografik ve obezite ile ilgili özellikleri hakkında veri toplamak amacıyla araştırmacılar tarafından oluşturulan sosyodemografik ve obezite ile ilgili özellikleri içeren Obezite Soru Formu ve Obezitede Sağlık İnanç Modeli Ölçeği (OSİMÖ) polikliniklere başvuran obez bireylerle yüz yüze görüşme tekniği ile uygulanmıştır. Ölçeğin geçerliliğini test etmek amacıyla hastalarla ilk ölçek uygulanmasından sonraki üç hafta içerisinde, yüz yüze görüşme tekniği ile tekrar uygulanmıştır. Çalışmanın uygulamasına başlamadan önce etik komiteden ve araştırmaya katılan obez bireylerden izin alınmıştır. Veriler bilgisayar ortamında değerlendirilmiş, The Statistical Package for Social Sciences (SPSS) for Windows 13.0 paket programı kullanılmıştır. Bulgular: Örneklem grubunun (n=400) yas ortalaması ±Ss: 40.65±11.7’dir. Obez bireylerin %65.5’i kadın, %34.5’i erkektir. Obez bireylerin büyük çoğunluğu evli (%70.3) olup, eğitim durumlarına bakıldığında ise lise mezunu olanların % 36.5’ni oluşturduğu belirlenmiştir. Ölçeğin kapsam geçerliliğini belirlemek için faktör analizi uygulanmıştır. Faktör analizi sonucunda beş faktör grubu elde edilmiştir. Bu beş faktör ölçeğin alt boyutlarını oluşturmaktadır. Her bir alt boyut için yapılan toplam madde korelasyon analizinde pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır (>0.70 p<0.00). Kaiser-Meyer-Oklin değeri (0.65) ölçek maddeleri arasındaki korelasyonun yeterli olduğunu göstermiştir. Barlett Testi katsayısı x2= 3716.842 p<0.00’dır. Denemelik soru formunda 41 madde yer alırken, yapılan uygulama ve analizler sonucunda madde sayısı 32’ye indirilmiştir. Böylece beş dereceli likert tipinde hazırlanan son form 32 maddeyi içeren OSİMÖ’dir. OS MÖ’nin iç tutarlılık Cronbach alfa katsayısı 0.80 olarak bulunmuştur. İyi düzeyde olduğu söylenebilir. OSİMÖ’nün her bir alt boyutunun test-retest güvenilirliği >0.60 p<0.00 olarak belirlenmiştir. Sonuç: Bu bulgular, OSİMÖ’nün obez bireylerin kilo vermeye yönelik tutum ve inançlarını ölçmekte kullanılabilir geçerli ve güvenilir bir araç olduğunu göstermektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Obezite, sağlık inanç modeli, tutum, inanç, geçerlilik, güvenilirlik., Obesity, health belief model, attitude, belief, reliability, validity., İç Hastalıkları Hemşireliği A.B.D.
