Sinematerapi ve filmlerin psikodinamik yorumlanmasının bağımlılık tedavisi ve eğitimlerde kullanılması

GiriĢ: Genel anlamıyla bağımlılık bir nesneye, kişiye ya da bir varlığa duyulan önlenemez istek veya bir başka iradenin baskısı altına girme durumu olarak tanımlanabilir (Uzbay 2015). Madde bağımlılığı ise bir maddenin beyni etkilemesinden kaynaklanan, maddenin keyif verici etkilerini hissetmek veya yoksunluğundan kaynaklanan huzursuzluktan sakınmak için, devamlı veya periyodik olarak madde alma isteği ve bazı davranış bozukluklarıyla karakterize bir beyin hastalığıdır (Uzbay 2015). Bağımlılığın etiyolojisini açıklayan biyolojik, genetik, çevresel nedenler yanında psikanalitik, bilişsel ve sosyal öğrenme kuramları gibi birçok kuram bulunmaktadır. Bu kuramlar içinde özellikle klasik psikanalitik kuram olguları anlamayı (empati) ve sinematerapi uygulamaları sırasında film karakterlerinin psikodinamik yorumlanmasının hem olguların özdeşim kurdukları karakterler sayesinde kendi yaşantılarıyla ilgili farkındalık ve içgörü kazanmasını sağlamakta hem de eğitim seanslarında filmlerdeki karakterler sayesinde bağımlılık, bağımlı hasta ve bağımlı hastanın dinamiklerini anlama ve yaklaşım konusunda detaylı bilgiye sahip olunmasını sağlamaktadır. Psikanalitik kurama göre cezalandırıcı katı süperegosu olan bireyler bilinçdışı stresleri azaltmak için alkol veya madde kullanımına başvururlar. Ego işlevlerinde yetersizlik, ego güçsüzlüğü, engellenme eşiğindeki düşüklük, anksiyeteye duyarlılık, stresle baş etme becerilerindeki yetersizlik bağımlılık davranışını belirleyen önemli etmenlerdendir (www.ogelk.net). Bağımlılığın klasik psikanalitik açıklamasında olguların psikoseksüel gelişimin oral dönemine fiksasyonundan bahsedilmektedir. Ayrıca psikanalitik kuram cezalandırıcı aşırı katı süperego üzerine odaklanmaktadır. Sinematerapi, eğitimli bir profesyonel tarafından bireysel, grup ya da hastaya film izleme ödevi verilmesini, kendini açma ve değişim sağlama amacıyla, karakterlerin ve metaforların kullanılmasını kapsayan yaratıcı terapötik bir girişimdir (Powell 2008). Sinematerapinin etki mekanizmasI 4 aşamada gerçekleşmektedir (Gençöz 2007; Sharp veark. 2002): İdentification (Özdeşim kurma), Catarsis (İç boşaltma), İnsight (İçgörü) ve Universalisation (Bütünleştirme). Sinema terapinin genel amacı; danışanın yaşamını resmeden bir film belirlemek, karakterlerle özdeşleşmesine ve problem üzerine içgörü geliştirmesine yardım etmek, karakterlerin hatalarından veya doğru kararlarından kazanım sağlamak ve problemin çözümüne teşvik eden stratejiler elde etmektir (Sharp ve ark. 2002; Powell 2008). Sinematerapinin ruhsal hastalıklar yanında ruh sağlığı profesyonellerinin eğitiminde de kullanılması söz konusudur (Dave ve Tandon, 2011). Amaç: Bu araştırma, bağımlılık tedavilerinde filmlerin kullanılması, sinematerapi ve filmlerin ve karakterlerin psikodinamik yorumlanmasının bağımlılık tedavisi ile danışanların ve ruh sağlığı profesyonellerinin eğitimlerinde (sine-eğitim) kullanılmasının etkilerini araştırmayı amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Bu araştırma için bir yandan sinematerapi ve sine-eğitim konulu literatür taranırken, diğer yandan seçilen bağımlılık konulu üç film (Krisha, Oslo 31 Ağustos ve Basketbol Günlükleri) üçer kez izlenerek filmin genel konusu ve karakterler ile karakterlerin psikanalitik açıdan yorumlanması yapılmıştır. Bulgular: Krisha filmi, alkol bağımlılığı nedeniyle tedavi gören ve 10 yıldır ailesiyle görüşmeyen ve şükran günü için aile toplantısına katılan 60‟lı yaşlarda bir kadını konu almaktadır. Oslo 31 Ağustos filmi, rehabilitasyon merkezinde yaklaşık bir yıldır tedavi gören ve çıkmak üzere olan çoklu madde bağımlılığı olan 30‟lu yaşlarındaki Anders‟in hikayesidir. Basketbol Günlükleri ise annesi ile yaşayan, en büyük hayali iyi bir takımda basketbol yıldızı olmak olan lise öğrencisi Jim‟in madde kullanımına bulaşması, akran ilişkileri, suça yönelmesi ve hayallerinden uzaklaşırken yazmayı asla bırakmaması konu edilmektedir. Sonuç: Sinematerapi ve sine-eğitim ile bağımlılık konulu filmlerin kullanılması ve karakterlerin psikanalitik yorumlanması hem bağımlı olguların terapisinde hem de konuyla ilgilenen ruh sağlığı profesyonellerinin eğitimlerinde etkili bir yöntem olarak görülmektedir.

Introduction: Generally speaking, the dependency can be defined as irrepressible desire toward an object, person or asset or entering under the pressure of another willpower (Uzbay 2015). Whereas, substance dependency is a brain disease characterized by certain behavioral disorders and continuous or periodic substancetaking desire to feel the pleasure-inducing effect of a substance that influences the brain or to avoid the restlessness originated from its absence (Uzbay 2015). As well as biological, genetic, environmental causes there are a number of theories that describe etiology of dependency such as psychoanalytic, cognitive and social learning. Among these theories, especially classical psychoanalytic theory enables understanding of the subjects (empathy) and during applications of cinematherapy film characters‟ psychodynamic interpretation helps subjects to gain awareness and insight about their own life and at the training sessions through the characters in films to get detailed information on dependency, dependant patients and to understand dependant patients‟ dynamics and to possess detailed information about the approach. According to psychoanalytic theory, individuals with punisher superego refer to alcohol and substance abuse in order to reduce unconscious stresses. Insufficiency in ego-functions, ego weakness, lowness in frustration threshold, responsiveness to anxiety, insufficiency in coping skills with stress are the important factors that determine dependency behaviors (www.ogelk.net). In the classical psychoanalytic description of dependency, fixation of subjects‟ psychosexual development on oral period is mentioned. In addition, psychoanalytic theory focuses on the overly tough punisher superego. Cinematherapy is a creative therapeutic initiative involving the use of characters and metaphors and giving a person, patient or group film watching task by a trained professional in order to provide alteration (Powell 2008). Cinematherapy‟s effect mechanism occurs in 4 phases: Identification, Catarsis, Insight and Universalisation (Gençöz 2007; Sharp et al. 2002). The general aim of cinematherapy is to determine a film that depicts the life of the clients and to help subjects in identifying with the characters and to develop insight on problem and to gain profit from the mistakes of characters or their own correct decisions and to obtain strategies that encourage solving the problems (Sharp et al. 2002; Powell 2008). Cinematherapy can be utilized in mental diseases as well as in educating the mental health professionals (Dave and Tandon, 2011). Objective: This research aims to investigate the use of films in dependency therapies and also the effects of using psychodynamic translations of cinematherapy, films and characters on independency therapy and on the education of clients and mental health professionals (cine-education). Materials and Methods: For this research, literature was scanned in terms of cinematherapy and cine-education, on one hand and three selected films on dependency topic were watched three times, on the other hand (Krisha, Oslo 31 August and Basketball Diaries) film‟s overall topic and characters were interpreted psychoanalytically. Findings: Krisha film is about a woman in her sixties who were receiving therapy due to alcohol dependency and has not been seeing her family for 10 years but joined the family meeting for thanksgiving. Oslo 31 August movie is a story about Anders who is in his thirties and has been receiving therapy in a rehabilitation center for approximately one year due to multi-substance dependency and about to be discharged. Basketball Diaries tells the story of Jim who is a high school student and lives with his mother; his biggest dream is to be a basketball star in a good team; involving in substance abuse, peer relations, messing with the crime and never stopping writing while getting away from his dreams. Conclusion: Implementing films related to cinematherapy, cine-education and dependency and characters‟ psychoanalitic interpretation is seen an effective method both in the therapy of dependant subjects and in the education of mental health professionals who are interested in the topic.