Cloninger'in psikobiyolojik kişilik kuramının Türk örnekleminde sınanması
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2004
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Cloninger, kişiliğin yapısını ve gelişimini tanımlamak için, genel bir psikobiyolojik kuram geliştirmiştir. Bu model, genetik olarak birbirinden bağımsız, yaşam boyunca orta düzeyde durağan, sosyokültürel etkiler karşısında değişmez oldukları ve algısal bellekte kavramöncesi yanlılıkları içerdikleri varsayılan dört mizaç boyutu (yemlik arama, zarardan kaçınma, ödül bağımlılığı ve ısrarcılık) ve yetişkinlikte olgunlaştıkları ve kendilik kavramları hakkında içgörü öğrenmesi ile kişisel ve sosyal etkinliği etkiledikleri varsayılan üç karakter boyutunu (kendilik yönelimliliği, işbirliğine yatkınlık ve kendini aşma) içermektedir. Öz bildirim bir ölçek olan, TCI, mizaç ve karakter boyutlarım ve bunların 25 altboyutunu ölçmek üzere geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, Cloninger'in psikobiyolojik kişilik kuramının kavramsal geçerliliğini ve envanterin psikometrik özelliklerini bir Tük örnekleminde sınamaktı. Çalışmanın örneklemi, hayatlarının hiç bir döneminde herhangi bir psikolojik/psikiyatrik tedavi almamış 470 sağlıklı gönüllü ve 544 psikiyatri hastasından oluştu. SCID-II kişilik envanteri ve SCID-II yan yapılandırılmış tanısal görüşme kullanıldı. Ayrı ayrı olarak araştırılan, mizaç ve karakter boyutlarının faktör yapıları, Araştırıcı heyecan arama (NS1), Israrcılık ve Kendim kabul (SD4) hariç, öngörülen kuramsal yapı ile uyuşmaktaydı. Ölçeklerin iç tutarlılığı genel olarak kabul edilebilir düzeydeydi, ancak, Ödül Bağımlılığı (0.55) ve Israrcılık'da (0.56) zayıfdı. Mizaç ve karakter boyutları, kişilik bozukluğu belirti adeti ile, genel olarak, beklenen yönde korelasyonlar gösterdi. Korelasyonlar ve grup karşılaştırmaları TCFnin yapı geçerliliğine katkıda bulunmaktadır. Bu çalışmanın bulguları, TCFnin Türkçe versiyonunun tatmin edici psikometrik özelliklere sahip olduğunu ve Cloninger'in psikobiyolojik kişilik kuramım yansıttığım doğrulamaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Psikoloji A.B.D.
