Geriatrik travma hastalarının prospektif analizi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2012
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Giriş: Yaşlı nüfus travması, genellikle, 65 yaş ve üstü insanlardaki yaralanma olarak tanımlanır. İleri yaş tek başına travmada mortalite ve morbitide artışı için risk faktörüdür. Bu çalışmanın amacı geriatrik yaş grubunda oluşan travmaların ve oluş mekanizmalarının diğer yaş gruplarına göre farklı klinik, mortalite ve morbidite sonuçları açısından karşılaştırılmasıdır. Araç ve Yöntem: Hastanın fiziksel ve mental durumunun yaşa göre değişebildiği düşünüldüğünde, bu durumun travma üzerine etkisini değerlendirmek amacı ile çeşitli travma ve mental değerlendirme skorlarından yararlanılmıştır. Hastaların travma şiddetlerini değerlendirmek için GKS (Glasgow Koma Skalası), RTS (Revised Trauma Score-Gözden geçirilmiş travma skoru), ISS (Injury Severity Score-Yaralanma şiddet skoru) ve TRISS (Trauma Score Injury- Severity Score- Travma yaralanma şiddet skoru) travma skorları ile fiziksel aktivite değerlendirmesi için bir sağlıkla ilgili yaşam kalitesi ölçeği olan SF-8 (Short Form 8, Kısa Form-8) ve mental durum değerlendirmesi için Standardize Mini Mental Test (SMMT) kullanıldı. Çalışmaya Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servis'ine ardışık olarak travma şikayeti ile başvuran 18 yaş ve üzeri tüm hastalar dahil edilmiştir. Geriatrik yaş grubu olarak 65 yaş ve üzeri hastalar seçilirken, kontrol yaş grubu hastalar 18-64 yaş grubundan seçildi. Çalışmaya katılmaya onam vermeyen hastalar ve 18 yaşından küçük olan hastalar çalışmaya dahil edilmemişlerdir. Bilinç değişikliği olan, acil servise bilinç değişikliği ile başvurup izlem sırasında bilinç değişikliği tamamen düzelmeyen (GKS: 15'in altında, yer, zaman ve kişi yönelimi tam olmayan hastalar) hastalar ve önceden demans, Alzheimer, gibi bilinç durumunu etkileyebilecek kronik nörolojik hastalığı olan hastalara ise olgu rapor formunda yer alan Mini Mental Test ve SF-8 (Short Form 8) testleri uygulanmamıştır. Tüm veriler SPSS 16.0 programı kullanılarak kaydedildi ve analiz edildi. Sayısal değişkenler ortalama, standart sapma, minimum ve maksimum değerlerle niteliksel değişkenler ise sayı (n) ve yüzde (%) ile gösterildi. Kategorik değer alan değişkenler sayı (n) ve yüzde (%) ile birlikte verildi. Ortalamalar ± standart sapma olarak verildi. Kategorik değişkenlerin gruplar arası karşılaştırılmasında Pearson Ki kare testi, Fisher Exact test kullanıldı. ISS, RTS, TRISS, GKS değişkenlerine ilişkin analizlerde ise t testi kullanıldı. %95 güven aralığında p< 0.05 anlamlı kabul edildi. Bulgular: Çalışmanın yapıldığı dönem olan 01.01.2012- 31.06.2012 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servis birimine toplam 51034 hasta başvurdu. Bu hastalardan travma birimine başvuran hasta sayısının 12611 (%24,5) olduğu tespit edildi. Veriler çalışmaya dahil edilen 763 (%6,1) hastanın üzerinden düzenlendi. Çalışmaya 18 - 101 yaşları arasında, yaş ortalamaları 57,92±21,29 olan 420'si (%55) erkek ve 343'ü (%44) kadın olmak üzere toplam 763 hasta katıldı. Çalışmaya alınan 763 hastanın 425'inin (% 55,7) 65 yaş üstü (geriatri yaş grubundaki) nüfusu, 338'inin (% 44,3) 18-64 yaş arası (geriatri olmayan yaş grubu) nüfusu oluşturduğu görüldü. Geriatri yaş grubu hastalar 65-79 yaş arası hastalar 301 (%70,8) ve 80 yaş üzeri hastalar 124 (%29,2) olmak üzere iki bölümde incelendi. Çalışmaya alınan geriatri yaş grubundaki hastaların yaş ortalaması 76,03±8,9, geriatri olmayan yaş grubu hastaların yaş ortalaması 42,65±16,1 olarak bulunmuştur. Geriatri yaş grubundaki hastaların daha çok düşme nedeniyle acil servise başvurduğu görüldü. Bununla birlikte düşme sonucu acile başvuran yaşlı hasta grubunda beta bloker kullanımının 2 kat fazla olduğu görüldü. Geriatri yaş grubundaki hastalarda penetran yaralanma sıklığının daha az olduğu, varolan penetran yaralanmalarında sıklıkla oryantasyon ve kooperasyon eksikliğinden kaynaklanan yüzeyel el yaralanmaları olduğu görüldü. Geriatri yaş grubundaki hastalarda travma sonucu en sık ekstremite ve baş boyun yaralanması oluştuğu, ancak hastaneye yatışta ve mortalitede ekstremite travmasının özellikle femur kırıklarının ön plana çıktığı görüldü. Aynı zamanda yaşlı nüfusta koruma refleksinde azalma sonucu direk düşmeye bağlı olduğu düşünülen humerus ve femur kırıklarının çoğunlukta olduğu saptandı. Genç nüfusta ise düşerken kendini koruma amacıyla oluştuğu düşünülen el ve elbileği kırıklarının daha sık görüldüğü saptandı. Yaşlı ve ileri yaşlı grubunda da bu durum değişmezken ileri yaş grubunda ekstremite travmasına maruziyetin bir miktar daha arttığı görüldü. Çalışmada travma değerlendirmesi için kullandığımız travma skorlarından ISS, GKS VE TRISS skorlarının geriatri yaş grubundaki hastalarda hastaneye yatış ve mortalitede anlamlı prediktif değere sahip oldukları görülürken ileri yaşta mortalite değerlendirmesinde TRISS skorunun anlamlı olduğu saptandı. Geriatri yaş grubundaki hastalarda acilde kalış süresi ve acil masrafları yanı sıra hastanede kalış süresi ve masrafları geriatri yaş grubunda olmayan hastalara göre fazla bulundu. Sonuç: Travma halen geriatri yaş grubunda değişen oranlarda yüksek mortalite ve morbiditeye sahip bir sağlık sorunudur. Ancak yaşlı hastalarda travma paternleri gençlere oranla farklılık gösterir. Ayrıca yaşlı hastaların acil serviste kalış süreleri ve yapılan toplam masraf daha fazla bulunmuştur. Çalışmamıza dahil edilen hasta grubunda ölen hasta sayısının kısıtlı olması mortalite ve morbidite analizlerini sınırlamıştır. Ancak özellikle TRISS travma skoru mortalite ve morbidite açısından iyi bir prediktif değere sahip olarak saptanmıştır. Yapılacak benzer, uzun süreli, prospektif çalışmalarla ve metanalizlerle geriatri yaş grubuna giren hastalar için özgün travma skorlama sistemleri oluşturulabileceği düşünülmüştür.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Travma, Geriatri, Mortalite, Morbidite, SF-8, SMMT., Trauma, Geriatrics, Mortality, Morbidity, SF-8,SMMT., Acil Tıp A.B.D.
