Kolorektal kanserli hastaların çeşitli klinik örneklerinde ihmal edilmiş fırsatçı etkenlerin araştırılması

Kolorektal kanserler dünyada en sık görülen kanserlerden olup, toplumda görülme sıklığı giderek artmakta ve kanserle ilişkili mortalitelerin önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Kolorektal kanserler, tedavideki gelişmelere rağmen, tanısının geç konulabilmesinden dolayı en sık ölüme neden olan kanserler arasında üçüncü sırada bulunmakta, hastalar genellikle metastaz ve enfeksiyonlardan dolayı kaybedilmektedir. Fırsatçı enfeksiyonlar bağışıklığı sağlam hastalarda kolonize olabilen veya latent olarak kalabilen ve bağışıklık sistemi baskılandığı anda morbiditesi ve mortalitesi yüksek enfeksiyonlara neden olabilen ihmal edilmiş fırsatçı etkenlerdir. Rutin mikroskobik yöntemlerle ve kültür işlemleriyle tanınamazlar, identifikasyonları için özel boyama yöntemleri, floresan antikor testi ve moleküler yöntemlere gereksinim duyulmaktadır. Projede kolorektal kanser hastalarında enfeksiyon etkeni olabilen ve/veya kanser etyopatogenezinde rol oynadığı düşünülen fırsatçı etkenlerinin saptanması ve bunların prevalansinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya 50 kolorektal kanser hasta ve 50 sağlıklı gönüllü dahil edilmiş ve diski, tükürük, balgam ve kan örnekleri toplanmıştır. Bu hastalara klinik bulgular kaydedilmiştir. Öncelikle konvansiyonel yöntemlerle diski örneklerinde paraziter enfeksiyonlar araştırılmıştır. Daha sonra, dışkı DNA örneklerinden Cryptosporidium spp., Microsporidium spp., Cyclospora spp., S. stercoralis; balgam/tükrük DNA örneklerinden P. jiroveci, Cryptosporidium spp., Microsporidium spp., Cyclospora spp, S. stercoralis, Lophomonas spp., T. gondii; kan örneklerinden P.jiroveci, Cryptosporidium spp., Cyclospoa spp., S.stercoralis, Microsporidium spp., T.gondii mikroorganizmalarına ait spesifik DNA'lar gerçek zamanlı PZR yöntemi ile araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda moleküler yöntemlerinin klasik yöntemlerden çok daha hassas olduğu tespit edilmiştir. Diski örneklerinde yapılan karşılaştırmalı analizlerde özellikle Cryptosporidium spp, Cyclospora ve Microsporidium spp. için anlamlı bir istatiksel fark elde edilmiştir (p=0.0011, 0.043 ve 0.003 sırasıyla). Moleküler yöntemler ile bazı hastaların balgam örneklerinde Cryptosporidium spp., Microsporidium spp. ve P. jiroveci pozitif olarak saptanmıştır (p=0.31, 0.012 ve 0.56, sırasıyla). Ayni mikroorganizmalar tükürük örneklerinde de pozitif olarak bulunmuştur. Fakat pozitiflik oranı daha düşük olarak tespit edilmiştir (p=0.314, 0.153 ve 0.314, sırasıyla). Genel olarak, kolorektal kanser hastalarının örneklerinde Cryptosporidium spp., ve Microsporidium spp sıklığı oldukça yüksek ve istatiksel olarak anlamlı tespit edilmiştir. Bu mikroorganizmalar pozitif olarak tespit edilen hastaların çoğunun III ve IV evre olduğu belirlenmiştir. Bunun yanında bu hastalarda eşlik eden diğer bağırsak mikroorganizmaların bulunduğu da tespit edilmiştir. Sonuç olarak, kolorektal kanserli hastalarda ihmal edilmiş bu etkenlerin moleküler yöntemler kullanılarak tanıların konulması, görülme sıklığının belirlenmesi, etkenler ile ilgili farkındalık oluşturulması, tanı ve tedavi planlanmamasında yol gösterici olabilecek bilgiler sunmaktadır.;Kolorektal kanserler, Fırsatçı enfeksiyonlar, Tanı, Balgam, Dışkı, Tukuruk, Kan, PZR.;Colorectal cancers, Opportunistic infections, Diagnosis, Sputum, Stool, Saliva, Blood, PCR.