Taze incirin bazı fiziko-mekanik özellikleri ve mekanik zedelenmeler
Küçük Resim Yok
Tarih
1999
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Dünya incir üretiminin yaklaşık olarak 1/3'ü Türkiye'den sağlanmaktadır. Hem kuru hem de taze olarak tüketilen incir, genellikle kuru olarak ihraç edilmesine rağmen, taze incire olan talep de artmaktadır. İncirde mekanizasyon yeterince gelişmemiştir. Makineli tarımın yapılabilmesi için öncelikle incirin bazı fiziko-mekanik özelliklerinin bilinmesi zorunludur. Bu amaçla, gerek hasat sonrası ürün işleme makinelerinin yapımı için, gerekse mevcut meyve kalitesinin korunması için gerekli teknik verilerin elde edilmesi büyük önem taşımaktadır. Birçok tarımsal materyalde olduğu gibi incirde de hasattan tüketiciye ulaştırılıncaya kadar gerek çevre koşullarının incirin mevcut kalitesini koruyabilecek kadar uygun olmayışı, gerekse taşıma sırasında oluşan bazı mekanik etkilerin ürün kalitesini bozması nedeni ile incirde büyük miktarlarda ürün kaybı meydana gelmektedir. Mekanik olarak zedelenen meyvelerde ileri dönemlerde mikroorganizma faaliyetleri başlamakta, fizyolojik değişimler baş göstermekte ve sonuçta meyve bozularak atılmaktadır. Yapılan araştırmada, Yediveren, Sarılop, Bursa Siyahı olmak üzere üç farklı incir çeşidi ile çalışılmış, bu incirlerin boyutsal özellikleri ile taşıma sırasında oluşabilecek bozulmaların taşıma vasıtalarının titreşim değerlerine, incir çeşitlerine, taşıma süresine, farklı özelliklerdeki taşıma kaplarına bağlı olarak değişimin incelenmesi, ayrıca hasat ve hasat sonrası işlemler sırasında kullanılan tarım makinelerinin dizaynına temel oluşturabilecek sürtünme ve yuvarlanma direncine ilişkin verilerin elde edilmesi amaçlanmıştır. Titreşim simülatörü ile deneme yapmadan önce meyveler kalite yönünden değerlendirmeye alınmışlardır. Taşıma sırasında oluşabilecek kalite kaybının belirlenebilmesi için meyvelerde ağırlık kaybı, meyve boyutları (çap, uzunluk, mm), akma, boyun bölgesinde - yanal yüzeyde - ositol bölgesinde çatlama (1- 4 sınıf), nem miktarlarındaki değişim, iç sıcaklık değişimi ( - C), küflenme, renk değişimi, boyunda - yanal yüzeydeki sertlik (kg), TSEM, buruşma değerleri (1-5 sınıf) belirlenmiştir. Titreşim denemelerinde Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümünde imal edilen titreşim simülatörü kullanılmıştır. Dört farklı tip taşıma kabı kullanılmıştır. Bunlar; viyol, polistren, karton kutu, tahta kasa. Titreşim değerleri gerek literatür çalışmalarından, gerek BMC Sanayii A.Ş'nin İ.T.Ü ile yapmış olduğu titreşim denemeleri sonucunda elde edilmiş oldukları verilerin değerlendirilmesinden, gerekse İzmir-Bornova çevresindeki karayollarında yapılan ölçümlerden elde edilmiştir (f=2.5 Hz, s= 6mm; f=2.5 Hz, s= 25mm; f=5 Hz, s= 6 mm; f=7 Hz, s 6mm). Taşıma süresi 10, 20, 30 dakika olarak belirlenmiştir. Yapılan titreşim denemeleri sonuçlarına göre, kalite kriterleri üzerine genellikle taşıma kaplarının cinsi, taşıma süresi ve incir çeşitleri etkili olmuştur. 30 dakikalık taşıma süresine hiçbir incir çeşidi dayanamamıştır. En dayanıklı çeşit Yediveren olarak belirlenmiş, f=2.5 Hz; s=6mm titreşim değerinde 10 ve 20 dakika sürelerde taşımanın kalite kaybına yol açan herhangi bir etkisi görülmemiştir. f=5Hz; s=6 mm strok ile f=2.5Hz; s=25 mm strok değerinde meyvelerin zarar görmeyeceği taşıma süresi en fazla 20 dakika olarak belirlenmiştir. Sarılop taşımaya uygun bir çeşit değildir. Taşımaya uygunluk yönünden Bursa Siyahı da Sarılop'a göre daha üstün bulunmuştur. Yediveren, Sarılop, Bursa Siyahı çeşidi incirlerin sürtünme ve yuvarlanma dirençlerinin belirlenmesinde 7 farklı sürtünme yüzeyi kullanılmıştır. (Alüminyum, kauçuk, branda, saç, paslanmaz çelik, polyester, polietilen). Bursa Siyahının sürtünme katsayısı denemeye alınan diğer iki incir çeşidinden farklı bulunmuş, Sarılop ve Yediveren ise aynı istatistik grup içerisinde yer almışlardır. Sürtünme yüzeylerinden polyesterde ve alüminyumda en yüksek, polietilende ise en düşük sürtünme katsayısı elde edilmiştir. Yuvarlanma direnci katsayıları incelendiğinde, Yediveren ve Bursa Siyahında istatistik olarak çeşitler arası farkın önemli olmadığı, Sarılop'un ise bu çeşitlerden farklı olduğu belirlenmiştir. Sürtünme katsayısı şekil ve farklı doku yapısı nedeni ile Bursa Siyahında diğer incir çeşitlerine göre daha düşük değerde kalmaktadır. Yuvarlanma direnci katsayısı ise, kutuplardan basılmış (oblate) şekli ve diğer incir çeşitlerine göre sürtünme yüzeyine daha fazla temas etmesi nedeni ile Sarılop'ta en yüksek değere ulaşmaktadır. Yapılan denemelerden elde edilen sonuçlar aşağıda özet olarak verilmiştir. -İncirin taşınmasında en uygun kap malzemesinin polistern (PS) ve viyol olduğunu, -Sarılop çeşidi incir meyvelerinin taşımaya uygun olmadığını, buna karşılık Yediveren'in ise en dayanıklı çeşit olduğunu, Bursa Siyahının ise Sarılopa oranla daha dayanıklı olduğunu, -Titreşim değerlerinden 6mm strok, 2.5 Hz titreşim değerinin taşımaya en uygun değer olduğunu, ancak 6 mm strok 7 Hz frekans değerine sahip titreşimin dışındaki diğer titreşimlerde yukarıda belirtilen kaplarla taşıma yapılması halinde kalitede ortaya çıkabilecek olası kayıpların azaltılabileceğini, -Taşıma sürelerinden 30 dakikanın büyük oranda kalite kaybına neden olduğunu, denemeye alınan titreşim değerleri ile çalışmada genellikle sürenin 10 dakika ile sınırlı olduğunu, bazı çeşitler ve kaplar için en fazla 20 dakika çalışılabileceğini söylemek mümkündür.
Açıklama
Araştırma Projesi -- Ege Üniversitesi, 1999
