Karotid endarterektomi ve glomus karotikum rezeksiyonu uygulanan hastalarda post operatif objektif ve subjektif ses analizleri
Yükleniyor...
Tarih
2014
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
AMAÇ: Bu çalışmada amaç, Karotid Endarterektomi ve Glomus Karotikum Rezeksiyonu uygulanan hastalarda gelişen ses değişikliklerinin araştırılmasıdır. HASTALAR VE YÖNTEM: 2009-2013 yılları arasında Karotis endarterektomi ve Glomus Karotikum tümör rezeksiyonu hastaları çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya alınan hastalardandan vokal kord paralizisi bulunmayan 12 hasta çalışmaya dahil edildi. nedeniyle çıkarıldı Karotid endarterektomi(n:5, 1 kadın) Glomus tümör rezeksiyonu (n:7, 4 kadın) uygulanmıştır. Subjektif ses analizleri Ses Bozukluğu Skoru (Voice Handicap Index) ile Objektif ses analizleri ise Multi-dimensional voice programming (MDVP)yapılmıştır. Her bireye ait 3'er adet ses kaydı alınmıştır. Ses verileri, 24-bit rezolüsyonda, 44100/saniye örnekleme hızında, Creative SoundBlaster Live ses kartı mevcut olan kişisel bilgisayarda 15 cm uzaklıkta olacak şekilde mikrofon Sennheiser(Sennheiser Electronic Corporation, Old Lyme, Connecticut) ve Adobe Audition 1.5 yazılımı kullanılarak deneyimli bir laringolog tarafından kaydedilmiştir. Ses örnekleri, 5 saniye süreli uzatılmış /a/ sesi ile her bireyin kendisi için uygun bulduğu ses perdesinde kaydedilmiştir. Ses kayıtları wav formatında MDVP akustik analiz programına aktarılarak analiz verileri elde edilmiştir. Karşılaştırma çalışmaları için; her ses örneklemesinden ortalama temel frekans, jitter lokal (Jlocal), jitter mutlak (Jabs), jitter göreceli ortalama pertürbasyon (Jrap), periyodik pertürbasyon bölümü jitteri (Jppq), shimmer dB (SdB), shimmer lokal (Slocal), genlik pertürbasyon bölümü shimmerleri (Sapq3, Sapq5, Sapq11) ve gürültü harmonik oranı (NHR) değerleri elde edilmiştir. Araştırmada elde edilen veriler bilgisayar ortamında toplandı ve analiz edildi. Analizlerde SPSS 18.0, (SPSS Inc, Chicago, IL, ABD) programı kullanılmıştır. BULGULAR: Subjektif testlerde Ses handikap endexi sonuçlarında Glomus tümör operasyonu geçiren 7 hastanın 2'sinde orta derece bir problem olduğu gösterilmiştir. Karotis endarterektomi hastalarında belirgin bir problem olmadığı ortaya çıkmıştır. Genel olarak baktığımızda her iki hasta grubunda objektif ses parametrelerinin sonucunda yükseklik çıkmıştır . Glomus karotikum tümör rezeksiyonu yapılan hastalarda bütün objektif ses parametrelerinin (fundamental frekans, sppq, jitter shimmer ,apq ) karotis endarterektomi yapılan hastalara göre daha yüksek bulunmuştur. Mann- Whitney U testine göre glomus karotikum ve karotis endarterektomi hastaları karşılatırıldığında jitter ve sppq parametreleri anlamlı olarak bulunmuştur. TARTIŞMA: Subjektif testlerin 2 hasta dışında yüksek çıkmaması ve objektif testlerle korelasyon göstermemesi hastaların kendilerinde ses ile ilgili bir sorun farketmemesi anlamına gelebilir. Glomus tümör rezeksiyonu yapılan 2 hastada orta dereceli ses bozukluğu yaratan patoloji çıkması bu hastaların günlük hayatlarında ses ile ilgili yaşam tarzını etkileyen bir sorun yaşamadıkları anlamına gelsede operasyondan etkilendiği sonucunu çıkarabiliriz. Her iki hasta grubunun objektif ses parametrelerinin sonuçlarında yükseklik olması her iki hasta grubununda operasyonlardan etkilendiğini gösterebilir. Glomus karotikum tümör rezeksiyonu yapılan hastalarda bütün objektif testler (fundamental frekans, sppq, jitter shimmer ,apq ) karotis endarterektomi yapılan hastalara göre daha yüksek bulunmuştur. Boyun cerrahilerinde karotis endarterektomi gibi nispeten daha az çevre dokuya dokunulan, glomus tümör rezeksiyonu gibi çevre dokuyla daha fazla uğraşılan cerrahiye göre bulunan sonuç anlamlı olabilir. Mann- Whitney U testine göre glomus karotikum ve karotis endarterektomi hastalarıkarşılatırıldığında jitter ve sppq parametreleri anlamlı olarak bulunmuştur. Yani vokal kord vibrasyonu ve ses amplitüdünü gösteren testlerin karotis endarterektomi hastaları ile karşılatırıldığında glomus tümör hastalarında daha yüksek cıkması operasyonda en fazla etkilenen grubun glomus tümör rezeksiyonu yapılan hastalar olduğu sonucunu çıkarabiliriz. Bu da glomus tümör rezeksiyonlarını postoperatif disfoni gelişmesi nedenlerinden biri olarak gösterebilir. Diğer parametrelerin (fundamental frekans, shimmer, apq ve subjektif parametrelerin (f , fi ,e) anlamsız olarak bulunması hasta sayısının azlığı ile ilgili olabilir. Bu operasyonlarda ayrıca disfoni geliştiren sebeblere göz atmak gerekir ve testlerde jitter ve sppq parametreleri gibi parametrelerin yüksek çıkması N. laryngeus sup hasarı., EBSLN (N. laryngeus sup. external dalları) hasarı, N. laryngeus sup. hasarına neden olabilecek kitlenin büyüklüğü, elektrokoter kullanımı, geçici sinir ileti bozuklukları, krikotyroid kas hareketi bozuklugu, mukozal hasar,hematom , lenfatik ve venöz drenaj hasarı nedeniyle oluşan ödem gibi nedenler düşünülebilir. Yapılan operasyonlarda bunlara dikkat etmek gerekir. Objektif ses parametrelerindeki yükseklik nedeniyle hastaları operasyonlar sonucu disfoni gelisebileceğiyönünden de bilgilendirmek gerekir. Özelliklede profesyonel ses kullanıcılarının (ses sanatçıları, öğretmenler, siyaset ile uğraşanlar vb.) bu yönde bilgilendirilmesi önemlidir. Kalp damar cerrahisi adına bu yönde az çalışma olması, hasta sayısı az olmasına rağmen operasyonlar sonrası bütün objektif ses analizi parametrelerinin yüksek çıkması nedeniyle bu çalışmanın kalp damar cerrahları tarafindan dikkate alınması gerekir. SONUÇ: Glomus karotikum operasyonlarında, Karotis endarterektomi operasyonuna göre disfoni görülme sıklığı fazladır. Objektif ses parametrelerinde Karotis endarterektomi yapılan gruba göre yükseklik çıkması bu bulguyu destekler. Her iki hasta grubunda da objektif ses parametrelerinin yüksek çıkması sonucu bu iki operasyonda da N. laryngeus sup. hasarlanması ve gelişebilecek disfoni yönünden dikkat etmek gerekir. Ses handikap endexinde her iki grup içinde yükseklik çıkmaması operasyonlar sonrası her iki hasta grubununda ses fonksiyonları açısından gündelik hayatta etkilenmediği sonucu çıkabilir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Karotis arter stenozu, Glomus tümörü, Glomus karotikum tümör operasyonu, Karotis endarterektomi operasyonu, Ses handikap endexi, Multi-dimensional voice programming (MDVP), N. laryngeus sup.., Carotid artery stenosis, Glomus tumor, Glomus carotic tumor operation, Carotid endarterectomy operation, Voice handicap index, Multi-dimensional voice programming (MDVP), N. laryngeus sup., Kalp ve Damar Cerrahisi A.B.D.
