Ege Bölgesi DSİ istasyonlarında ölçülen yıllık toplam yağışların trend analizi

İklim değişikliği fenomeninin incelenmesinde, hidrolojik çevrimin en önemli unsurlarından olan yağışların karakteristiğindeki değişimler önemli bir rol oynamaktadır. Yağış serilerindeki trendlerin araştırılması, su kaynakları sistemlerinin planlanması ve yönetilmesine yönelik çalışmalar açısından son derece büyük bir önem arz etmektedir. Bu çalışmada, Ege Bölgesindeki ortalama 40 yıl süreli 49 adet DSİ yağış gözlem istasyonunun yıllık toplam yağış verilerinin trendi araştırılmıştır. Yıllık toplam yağış verilerinin trendlerini analiz etmek amacıyla; parametrik bir test olan T testi ile parametrik olmayan Mann-Kendall, Mann- Kendall Mertebe Korelasyon, Spearman'ın Rho testleri ve Sen'in trend eğim metotları kullanılmıştır. Öncelikle, istasyonlardaki gerçek trend varlığını belirlemek amacıyla, gerçekte olmayan bir trendin oluşmasına sebep olan içsel bağımlılığın yok edilebilmesi için Ön Arındırma (Pre-Whitening) yöntemi kullanılmıştır. Literatürde yeralan klasik ön arındırma yöntemi, içsel bağımlılığın yok edilmesi sırasında gerçekte var olan bir trendin yok olmasına neden olabilmektedir. Tez çalışma kapsamında, bu negatif etkiden kaçınmak amacıyla, Yue vd.(2003, 2004) nin önerdiği Ön Arındırma (Pre-Whitening) yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem içsel bağımlılığın yok edilmesi aşamasından önce veri dizisinden deterministik eğimin ayıklanması, daha sonra bu eğimin bulunan kalıntı terimlerine tekrar eklenmesi mantığını benimsemektedir. Böylelikle uygulanan trend testlerin gücünün azalmaması sağlanmış olacaktır. Ayrıca önceki çalışmalarda, veri dizilerinin içsel bağımlılığının yok edilmesini hedefleyen ön Arındırma yöntemi sadece AR(1) sürecini incelerken, bu çalışmada bir yenilik olarak AR(2) ve ARMA(1,1) süreçleri de irdelenmiştir.