Değişik değerlikli katyonların ve karışımlarının elektrotları ayırmadan kulometrik ve cıva (I) türbidimetrik tayini
Küçük Resim Yok
Dosyalar
Tarih
1974
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/closedAccess
Özet
Değişik değerlikli katyonların, kontrollü potansiyel ile kulometrik tayinlerinin eskiden beri elektrotların artılarak yapılması öngörülmüştür. Elektrotlar ayrılmadığı takdirde anottaki yükseltgenme ürünü katotta kısmen indirgeneceği ve katottaki indirgenme ürünü anotta kısmen yükseltgeneceği için tayinin hatası önemli derecede büyük olabilir. Literatürde değişik değerlikli katyonların, elektrotlar ayrılmadan kontrollü potansiyel ile kulometrik tayinlerine rastlanmadığından, mümkün olduğu kadar çok sayıda katyon için, elektrotlar ayrılmadan bazı imkanlar düşünülerek, tayinlerin gerçekleştirilebilme koşulları araştırılmıştır. Saptanan koşullarda, incelediğimiz katyonların kontrollü potansiyel ile kulometrik ölçülmesine ait hatalar ile, bu katyonların, literatürde aynı metodla, elektrotlar ayrılarak ölçülmelerine ait olan hatalar mukayese edilerek daha küçük miktarların ölçülmesi imkanı sağlanmıştır. Sodyum perklorat konsantrasyonu 0,25 M,pH=2 olan çözeltide altın katot kullanılarak, katot potansiyeli D.K. elektroda karşı +0,24 voltta cıva(I) elektrotlar ayrılmadan kontrollü potansiyel ile elektrogravimetri tayinine ait hata aynı koşullarda fakat elektrotlar ayrılarak yapılan kulometrik tayinine ait olan hatadan yaklaşık 8 defa daha büyük bulunmuştur. Aynı koşullarda elektrotlar ayrılmadan altın ve civa katot kullanılarak yapılan cıva(I) tayinlerinde daha önce bahsedilen hatayı gidermek için, aşırı sarfedilen elektrik miktarı ile ölçülen elektrik miktarı arasında doğrultma eğrileri çizilmiştir. Daha sonra 2 M perklorit asitli ortamın daha uygun olduğu görülerek bu ortamda yapılan tayinlerde aynı eğriler çizilip 300-20 mg civa (I) için hatanın %0,5'e düştüğü görülmüştür. Direkt olarak netice vermesi bakımından aynı ortama bazı maddeler ilavesi ile c,iva (I)'in kontrollü potansiyel ile kulometrik tayini yoluna gidilmiş olup, sodyum pirofosfatlı, hidroksilomin perkloratlı ve asetonitritli ortamlarda iyi netice alınmamıştır. 2 M.perklorit asitli ve %10'luk esatonlu ortamda iyi netice alınmış olup cıva katot platin anot kullanılarak katot potansiyeli D.K. elektrota karşı +0,20 voltta, elektrotlar ayrılmadan, 100-0,2 mg. civa(I) ortalama %0,2 kadar bir hata ile ölçülmüştür. Hg2(+2) + CH3COCH3-----HgCH2COCH3 + H(+) + Hg reaksiyona göre oluşan metalik cıvayı 500mm. dalga boyunda türbidimetrik olarak ölçmek suretiyle cıva (I) tayininin ve cıva (I),cıva(II) karışımındaki cıva (I)in ölçülmesinde faydalanılabilmesi için civa (II) yanındaki cıva (I)in türbidimetrik tayininin koşulları saptanmıştır. 2 M. perklorit asitli ortamda civa katot kullanılarak, katot potansiyeli D.K. elektroda karşı +0,24 voltta elektrotlar ayrılmadan civa (II)in kontrollü potansiyel ile kulometrik tayini yapılmış olup, doğrultma eğrisi kullanıldığında ortalama hatanın % 0,4e düştüğü görülmüştür. Cıva (I)in kulometrik tayinin yapıldığı aynı asetonlu ortamda ve potansiyelde 100-0,1 mg. cıva (II) % 0,02-0,9 kadar bir hata ile direkt olarak ölçülebilmiştir. Karışımlardaki cıva (I) ve cıva (II)nin tayinlerinde şu yol takip edilmiştir: 2 M. perklorit asit %10 asetonlu ortamda cıva katot kullanılarak katot potansiyeki D.K. elektroda karşı +0,24 voltta toplam cıva, aynı ortamda türbidimetrik olarak cıva(I) tayin edilmiş olup, toplam miktardan civa toplam miktardan cıva (I) çıkarılarak karışımdaki cıva (II) hesaplanmıştır. Gerek civa (I) ve gerekse cıva (II)nin ölçülmesine ait hata % 0,02 ile +0,04 arasındadır. Demir (II) ve demir (III)ün elektrotlar ayrılmadan kontrollü potansiyel ile kulometrik tayinlerinde Cu(++)/Cu yardımcı sisteminden faydalanılmıştır. N. Sülfürük asitli ortamda, pt anot-pt katot kullanılarak, anot potansiyeli Ag/AgCl elektroduna karşı +0,64 voltta, elektrotlar ayrılarak, ölçülen demir (II)nin ağırlıkça 10 katı bakır (II) ihtiva eden aynı ortam ve potansiyelde pt anot-Cu katot kullanılarak ve elektrotlar ayrılmadan yapılan demir (II) tayinlerinin sonuçları karşılaştırıldığında ikinci ölçümlere ait hatanın daha küçük olduğu görülmüştür. Demir (III) tayini ise N. sülfürük asitli ortamda platin katot-bakır anot kullanılarak katot potansiyeli Ag/AgCl elektroduna karşı sıfır voltta elektrotlar ayrılmadan yapılmıştır. İndirgenme potansiyelinin sıfıra düşürülmesi tayin süresini kısaltmak içindir. Demir (III) tayinine bakır (II)nin interferensi incelenmiş olup, demir (III)tayinini bozan bakır (II) miktarı için Cu(++)/Fe(3+)=30 bulunmuştur. İnterferensin sebebi bakır (II)nin katotda demir (III)ile birlikte bakır (III) tayinlerinin sonuçları bu düşünceyi desteklemektedir. Uygulama olarak sülfürik asitli ortamda, bazı alaşım numunelerindeki Fe (III) tayin edilmiştir. Karışımlardaki demir (II) ve demir (III)ün tayini, aynı tayinlerinde verildiği gibi önce demir (II) yi yükseltgemek, sonra toplam demir (III) ü ölçerek bu miktardan işk tayin edilen demir (II)yi çıkarıp, demir (III)ü hesaplamaktan ibarettir. Bu tayinlere ait hata %0,02-0,08 arasındadır. Talyum (I)in elektrotlar ayrılmadan kontrollü potansiyel ile kulometrik tayininde ise Ag (+)/Ag sisteminden faydalanılmıştır. M. sülfürik asitli ve ölçülen talyum (I)in ağırlıkça 10 katı gümüş (I) ihtiva eden ortamda gümüş katot kullanılarak anot potansiyeli Ag/AgCl elektrotuna karşı +1,48 voltta elektrotlar ayrılmadan 30-1 mg. talyum (I) %0,1-1,3,Ag(+)/Ag sistemi kullanılmadan ve elektrotlar ayrılarak ise 100-30mg talyum(I) %0,3 kadar bir hata ile ölçülmüştür. Sh. 65 de açıklanan nedenlerle talyum (III) ün kontrollü potansiyel ile kulometrik tayini yapılmadığı için indirekt tayin yoluna gidilmiştir. Talyum (III) uygun bir indirgenle talyum (I)e indirgeyip bu şekilde kulometrik tayini yapılmıştır. Tayine ait hata 1-30 mg için %0,6 civarındadır. Aynı nedenle talyum(I)+talyum (III) karışımının analizi de imkansız görülerek incelenmemiştir. Seryum (III) ve seryum (IV)ün elektrotları ayrılmadan kontrollü potansiyel ile kulometrik tayinlerde de Ag (+)/Ag sisteminden faydalanılmıştır. M. sülfürik asitli ve ölçülen seryum (III)ün ağırlıkça 10 katı gümüş (I) ihtiva eden ortamda platin anot-gümüş katot kullanılarak anot potansiyeli Ag/AgCl elektroduna karşı 1,40voltta 90-0,1 mg seryum (III)% 0,03-5 kadar bir hata ile ölçülmüştür. Seryum (IV) tayini de, aynı destek elektrolitinde platin katot-gümüş anot kullanılarak katot potansiyeli Ag/AgCl elektroduna karşı +0,70 voltta 100-0,1 mg seryum (IV) %0,02-3 kadar hata ile ölçülmüştür. Seryum (III) + seryum (IV) karışımının analizi seryum(III) ve seryum (IV)ün ayrı tayinlerindeki şartlarda demir (II) + demir (III) karışımının analizinde verilen metoda göre yapılmıştır. Titan (III) ve aştan (IV)ün elektrotlar ayrılarak kontrollü potansiyel ile kulometrik tayinlerine literatürde rastlanamadığı için önce bu tayinin koşulları saptanmıştır. Titan (IV) tayini için en uygun destek elektrolitinin 8 M. sülfürik asit ve bu ortamdaki yükseltgenme potansiyelinin Ag/AgCl elektroduna karşı -0,15 volt olduğu görülmüştür. Cıva katot kullanılarak saptanan şartlarda 10-0,1 mg titan (IV) % 0,04-0,3 kadar hata ile ölçülmüştür. Titan (III)ün tayini, titan (IV)ün ölçüldüğü aynı şartlarda fakat, anot potansiyeli Ag/AgCl elektroduna karşı +0,25 voltta yapılmış ve 10-9,1 mg. Ti (III) % 0,03-2,1 kadar hata ile ölçülmüştür. Karışımlardaki titan (III)ve titan (IV), aynı tayinlerinin yapıldığı aynı şartlarda, önce titan (III), sonra toplam titan, titan (IV) olarak ve farklarından da titan (IV) hesaplanmak suretiyle tayinleri yapılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Anahtar kelime mevcut olmadığı için bu alan boş bırakılmıştır.
