Ortaçağ Nizârî İsmâilîleri'nde fedâîlik kurumu

Bu tez çalışmasında günümüzde de bir mezhep olarak varlığını sürdüren Nizârî İsmâilîliğinin Ortaçağda sahip olduğu fedâîlik kurumu incelenecektir. Orta Çağ'ın, siyasal, sosyal, dini yönelim ve gelişimini kökünden etkileyecek eylemlerin sahibi olan fedâîlik kurumu, örgütsel ve bireysel bazda tarihsel ve kuramsal bir özgünlük taşımaktadır. İnsanın siyasi otorite ve iktidar ile tanıştığı andan beri kullandığı silahlı mücadele, öldürme, ölme kavramları pek çok açıdan fedâîlik kurumu içerisinde klasik tanım ve yönelimlerinden ayrılmakta, ön değişkenlere bağlı yeni tanımlamalara kavuşmaktadır. Bu bağlamda klasik bir silahlı mücadele unsurundan, teorik, yapısal, eylemsel bazda ayrışan fedâîlik, insanlık tarihinde ender görülen ontolojik bir anlam kazanmaktadır. Diğer taraftan Nizârî İsmâilîliği'nin örgütlenme biçimi, organize siyasal yapılara ve devletlere karşı uyguladığı özgün mücadele metodlarının içerisinde yer alan "fedâîler" ve "fedâîliği" gerekli kılan ideolojik nedenler ile bu kurumun oluşum safhaları, teorik-kuramsal temelleri, çeşitli fenomenler üzerinden gelişen telkin safhası, eylem sahası ve amacı, Orta Çağ tarihinde var olan devletlere etkisi incelenmeye anlınacaktır. Zira fedâî denilince Orta Çağ devletleri içerisinde önemli ve kilit yerlerde bulunan askeri, siyasi ve dini önder ve figürleri suikast ile yok eden, eylemini gerçekleştirdikten sonra da kendi hayatını hiçe sayarak genellikle kendi ölümüyle buluşan kimseler akla gelmektedir. Tarihsel fedâîlik incelemesi yalnızca eylemler üzerinden yapılamayacağından fedâîlerin, bu konuma nasıl geldikleri, örgütlenmelerinin hangi siyasi, dini, sosyolojik geleneklerden temel aldığı, nasıl, nerede oluşturulduğu ayrıca fedâîlere atfedilen bir takım iddialar ve bu iddiaların kökenleri tarafımızdan incelenecektir. Dolayısı ile tezimiz fedâîlik kurumunun temelinde yer alan çeşitli yapısal özellikleri ontolojik bir sorgulamadan geçirmeyi amaçlamaktadır.