Etlik damızlık dişilere kortikosteron verilerek oluşturulan maternal stresin yumurta kortikosteron düzeyine, embriyo ve civcivlerde gelişme ve fizyolojik parametreler üzerine etkileri
Yükleniyor...
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Maternal etkiler, eklemeli çevresel etkileri ve fenotipik varyasyona katkıda bulunan genotip*çevre etkilerini içinde barındırır ve yavrunun morfolojik özelliklerini, performansını ve davranışını etkiler. Kanatlılarda anneden bağımsız gelişen embriyo, maternal etkilerin ortaya konması açısından iyi bir modeldir. Kanatlılarda stres koşullarında salgılanan temel hormon olan ve plazmadan yumurtaya aktarılan kortikosteron (KORT) yavrunun metabolizmasını, bağışıklığını etkiler ve ebevyn-yavru iletişimini sağlar. Bu tezin amacı, etlik damızlıklara yemle KORT verilerek yaratılan maternal stresin (MS) embriyonun morfolojik ve fizyolojik özellikleri ile civcivlerin gelişmesine etkisini ve stres koşullarına tepkilerini incelemektir. Bu amaçla, 1. denemede, etlik damızlık dişilere 1, 1.5 ve 2 mg KORT/tavuk/gün, 7 gün boyunca yemle verilerek yumurta sarısında en yüksek KORT düzeyine yol açan doz belirlenmiştir. Bu doz (2 mg KORT/tavuk/gün) 2. denemede 14 gün boyunca damızlık dişilere verilmiş ve kuluçkalanan yumurtalarda embriyo gelişimi incelenmiştir. Üçüncü denemede ise bu yumurtalardan çıkan civcivler akut (taşıma+açlık) ve kronik strese (yüksek yerleşim sıklığı, YYS) maruz bırakılarak verim ve fizyolojik özellikleri izlenmiştir. KORT dozu arttıkça plazma ve sarı KORT düzeyi, ürik asit, glikoz konsantrasyonu ve heterofil:lenfosit oranı artmıştır. MS grubunda kontrole göre embriyo ağırlığı artarken, çıkışta civciv ağırlığının değişmediği, incik ağırlığının, tibia ve femur uzunluklarının gerilediği saptanmıştır. MS kuluçka süresini değiştirmemiş, yumurta su kaybını ve embriyo ölümlerini arttırmıştır. Akut stresin günlük civcivlerde kan parametreleri üzerine etkisi olmadığı saptanmıştır. MS grubu piliçler kontrole göre daha fazla ağırlık kazanmış, gaga ve incik uzunluğu gerilerken, yüz ve incikte asimetri artmıştır. MS piliçlerde plazma KORT ve biyokimyasal kan parametrelerinin düzeyleri kontrole benzer olurken, kan pCO2 ve HCO3 - düzeyi gerilemiştir. Kronik stres koşullarında MS piliçlerde kan Cl- ve K+ düzeyinin artması ve hareketsiz kalma süresinin gerilemesi stres koşullarına daha iyi uyum sağladıkları şeklinde yorumlanmıştır. Bulgularımızın, sarıdaki yüksek KORT düzeyi ile şekillenen dolaylı MS’in yavrunun fizyolojisi, morfolojisi ve davranımını etkileyerek kalıcı etkilere yol açtığını ortaya koyduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Maternal hormonlar, maternal stres, kortikosteron, yumurta sarısı, embriyo gelişimi, etlik piliç, Maternal hormones, maternal stress, corticosterone, egg yolk, embryo growth, broiler, Zootekni A.B.D.