Fazla kilolu veya obezitesi olan bireylerde yeme bağımlılığı sıklığı ve ilişkili etmenler

Giriş ve Amaç: Obezite ve fazla kiloluluk önemli bir halk sağlığı sorunudur. Aşırı yemek tüketen ve obez bireylerde yemenin bir tür bağımlılığa dönüşebileceği düşünülmekte ve bu bireylerde görülen davranışların bağımlılıkta sık sık gözlenen temel kriterlerle benzer olduğu belirtilmektedir. Yeme bağımlılığı sıklığının yüksek olduğu bildirilen bu grupta yeme bağımlılığının belirleyicilerini irdelemek hem obez bireylerde yürütülecek tedavi stratejilerini belirlemek, hem de yeme bağımlılığının toplumdaki belirleyicilerini anlamak açısından önem taşımaktadır. Bu araştırma Özel bir Sağlık Kurumunun Beslenme ve Diyet Birimine başvuran Obez ve fazla kilolu bireylerde yeme bağımlılığı görülme sıklığını saptamak, yeme bağımlılığı ile ilişkili olan etmenleri belirlemek ve yeme bağımlılığının psikolojik sağlamlık ile ilişkisini saptamayı amaçlamıştır. Gereç ve Yöntem: Kesitsel olan bu çalışma, 2021 Ocak ayı ile Haziran ayı arasında Beslenme ve Diyet birimine başvuran yetişkin ve beden kitle indeksi ≥25 kg/m2 olan fazla kilolu ve obez bireylerin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Minimum örnek büyüklüğü 150 olup 120 kişi çalışmaya katılmıştır. Kapsayıcılık %80'dir. Araştırmada Yale Yeme Bağımlılığı Ölçeği uygulanmıştır. Yeme Bağımlılığı ile ilişkisini belirlemek için 45 sorudan oluşan sosyodemografik özellikler, beden algısı, beslenme durumu, fiziksel aktivite, genel sağlık ve stres durumu ve diğer alışkanlıkları ilişkin soruları içeren veri toplama formu ile psikolojik sağlamlık düzeyinin belirlenmesine yarayan Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği, yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Veri analizlerinde SPSS 18 programı kullanılmış, Kikare ve Mann Whitney U testleri ile analizler gerçekleşmiştir. Bulgular: Bu araştırmada fazla kilolu veya obez bireylerde yeme bağımlılığı görülme sıklığı %18,3'tür. Beden kitle indeksi ortalamaları 34,53±4,93'tür. %40,8'i kadındır. Bu bireylerin %15'i bir çocuğa, %29,3'ü iki çocuğa sahip ve %55'i herhangi bir işte aktif olarak çalışmaktadır. %85,7'sinin kendi sağlık durumu ile ilgili algısı orta veya iyidir. Yaşadığı çevredeki durumlar ve koşullar nedeniyle sürekli rahatsızlık hisseden bireyler genel katılımcıların %13,8'idir. Başka bir bağımlılığa sahip bireylerin sıklığı %12,5'tir. Yeme bağımlılığı sıklığı; çocuğu olmayan ve çocuk sayısı 2'den fazla olanlarda, sağlık algısı kötü olanlarda, çalışmayan bireylerde ve başka bir bağımlılığı olan bireylerde artmaktadır (p<0,05). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeğindeki "Stresli olayların üstesinden gelmekte güçlük çekerim" önermesindeki skor ortalaması yeme bağımlılığı olanlarda anlamlı düzeyde yüksektir (2,77±0,83. p<0,05). Sonuç ve Öneriler: Çocuk sayısı 1 veya 2 olanlarda, çalışan bireylerde, sağlık durumu algısı iyi olanlarda, yaşadığı çevre ile ilgili stresi sürekli yaşamayanlarda, başka bir bağımlılığı olmayanlarda ve stresli olayların üstesinden gelmekte zorluk çekmeyenler de yeme bağımlılığı görülme sıklığı düşüktür. Çalışmayan bireyler bağımlılık açısından risk grubundadır ve işsiz bireylerin üretici faaliyetlere yönlendirilmesi ve istihdamının arttırılması sağlanmalıdır. Yeme bağımlısı olan bireylerin başka bir bağımlılığa sahip olma sıklığının yüksek olması nedeni ile her türlü bağımlılık tedavisinde yeme bağımlılığı da dahil olmak üzere tüm davranışsal bağımlılıkların da sorgulanması önemlidir. Bu sorgulama erken tanı ve bütünlüklü bir bağımlılık mücadelesi için önemlidir. Bireylerin psikolojik sağlamlık durumunun sorgulanması ve destek alması için gerekli yönlendirmelerin yapılması, tedavisi açısından yarar sağlayacaktır. Ayrıca obezite alanındaki sağlık profesyonellerinin yeme bağımlılığına ilişkin donanımlarının lisans ve lisansüstü eğitimlerde arttırılması, multidisipliner bir bakış açısı kazandırılması obezite tedavisine önemli katkılar sunabilir.

Introduction and Objective : Obesity and overweight are important public health problems. It is claimed that eating may turn into a kind of addiction in obese and overeating individuals, and it is stated that the behaviors observed in these individuals may overlap with the basic symptoms frequently observed in addiction. It is important to examine the determinants of food addiction in this group, where the frequency of food addiction is reported to be high, both in terms of determining the treatment strategies to be carried out in obese individuals and understanding the determinants of food addiction in the society. This study aimed to determine the prevalence of food addiction in obese and overweight individuals who applied to the Nutrition and Diet Unit of a Private Health Institution, to determine the factors associated with food addiction, and to determine the relationship between food addiction and psychological resilience. Materials and Methods : This cross-sectional study was carried out with the participation of adults and overweight and obese individuals with a body mass index of 25kg/m² and above 25kg/m² who applied to the Nutrition and Diet unit between January and June 2021. The minimum sample size was 150 and 120 people participated in the study. Coverage is 80%. The Yale Food Addiction Scale was used in the study. In order to determine the relationship with Food Addiction, sociodemographic characteristics consisting of 45 questions, body perception, nutritional status, physical activity, general health and stress status and other habits, and the Brief Resilience Scale, which serves to determine the level of psychological resilience were applied by face-to-face interview method. SPSS 18 program was used in data analysis, analyzes were carried out with Chi-square and Mann Whitney U tests. Results : In this study, the prevalence of food addiction in overweight and obese individuals was 18.3%. The mean of body mass index is 34.53±4.93. 40.8% of them are women. 15% of these individuals have one child, 29.3% have two children and 55% are actively working in any job. 85.7% have a moderate or good perception of their health condition. Individuals who constantly feel discomfort due to the situations and conditions in the environment they live in are 13.8% of the general participants. The frequency of individuals who has another addiction is 12.5%. The frequency of food addiction increases in those who do not have children and have more than 2 children, those with poor health perception, individuals who do not work, and individuals who has another addiction (p<0,005). The average score in the brief resilience scale of "I have difficulty overcoming stressful events" is significantly higher in those with food addictions (2,77±0,83. p<0,005). Conclusion and Suggestions: The incidence of food addiction is low in those who have 1 or 2 children, those who work, those who have a good perception of their health status, those who do not constantly experience stress related to the environment they live in, those who do not have any other addictions, and those who do not have difficulty in overcoming stressful events. Unemployed individuals are in the risk group in terms of addiction and unemployed individuals should be directed to productive activities and their employment should be increased. It is important to question all behavioral addictions, including food addiction, in any addiction treatment, due to the high frequency of having another addiction in individuals with food addiction. This questioning is important for early diagnosis and a holistic fight against addiction. Questioning the psychological resilience of individuals and providing the necessary guidance to receive support will be beneficial in terms of treatment. In addition, increasing the equipment of health professionals in the field of obesity regarding food addiction in undergraduate and graduate education and gaining a multidisciplinary perspective can make important contributions to the treatment of obesity.