Türkiye Ahıskalıları Ağzı:
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada değişik zamanlarda Türkiyi'ye gelip Ağrı, Antalya, Bilecik, Bursa, Hatay, Iğdır, Manisa ve Muş'a yerleşen Ahıska Türklerinin karakteristik ve yaygın ağız özellikleri ayrıntılı bir şekild incelenmiştir. Ayrıca, Türkiye'ye gelişlerinde 1944 sürgünü milat kabul edilerek, 1944 sürgününden önce ve sonra gelenlerin ağız özellikleri arasında karşılaştırma yapılmıştır. Buna göre ister 1944 yılından önce, ister 1944 yılından sonra gelmiş olsun, Ahıska Türklerinin karakteristik ağız özelliklerini sıkı bir şekilde korudukları görülmüştür. Aralarındaki fark ise, yalnızca yaşadıkları farklı coğrafyalardaki baskın kültürün etkisiyle dillerine girmiş söz ya da eklerde görülmüştür. 1944 sürgününden önce gelenlere prestij dili olarak gördükleri Türkiye Türkçesi'nden; 1944 sürgününden sonra gelenlere ise Rusça ile Özbek ve Azerbaycan Türkçesinden etkilenmişlerdir. Rusçadan yalnızca söz varlığı, Özbek ve Azerbaycan Türkçesinden söz varlığı ile birlikte ekler; Türkiye Türkçesinden ise, söz varlığı, ekler ve cümle yapısı boyutunda etkilenmeler olmuştur. Bundan başka çalışmamızda bugünkü ağızların incelenmesi ile eski Ahıska coğrafyasındaki köylerin ağız özelliklerinin tespit edilip edilemeyeceği konusunda da küçük denemeler yapıldı. İptidai özellikte de olsa, ileride geçmişe dönük köylerin ağız özelliklerinin ve bölgelerinin tespitin imkan sağlayabilecek belirgin ek ve söz varlığındaki tercih farklılıkları ortaya çıkarıldı. Buna göre, görülen geçmiş zaman eki birinci çokluk kişi çekiminde -dıh/-duh ve -dih tercihi; öğrenilen geçmiş zaman birinci çokluk kişi çekimind ki -mişuh/-mişıh tercihi; gelecek zaman eki birinci çokluk kişi çekimindeki -Acauh/-Acayıh/-Acooh tercihi; şimdiki zaman eklerinden -yėr ve -ėr şekillerinin tercihi; yaygın olarak getUr-/geçUr-/gezdUr- şekillerinde kullanılan ettirgenlik eklerinin getır-/geçır-/gezdır- örneklerinde görüldüğü gibi /ı/'lı şekilerinin tercihi; sözvarlığından da örneğin anna-/aĝna- tercihi, ağız bölgelerinin tespiti için önemli olabilir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dili ve Lehçeleri A.B.D.
