Doğal kolofan üretiminde kalite ve verim artırımı ; Türkiye'de üretilmeyen ekonomik değerli kolofan proseslerinin geliştirilmesi

Küçük Resim Yok

Tarih

1992

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Ege Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/closedAccess

Özet

89 ÖZET Boya, ilaç, kağıt ve pollmer sanayii gibi pekçok alanda büyük kullanım alanı bulan kolofan, yurdumuzda, kızılcam (Plnus brustla) ormanlarından akma ve kök kolofan olarak elde edilmektedir. Üretilen miktarı ihtiyacın altında kaldığı için ve türevlerinin büyük çoğunluğu yurdumuzda üretilmediği 1ç1n, kolofan ve türevleri ithal kalemlerimiz arasında yer almaktadır. Kızılcam köklerinden kolofan, ülkemizde, özel teşebbüs tarafından kurulmuş bir fabrikada çam kökü yongalarının heksan ile ekstrakslyonu sonucu üretilmektedir. Edremit'te kurulu bu fabrikanın üretiminde zaman zaman bazı sıkıntılar yaşanmaktadır. Kök kolofan üretiminde kalite ve verim artırımını amaçlayarak başladığımız çalışmada, daha ileri aşamalarda, başta kolofanın dehldrojenasyonu olmak üzere kolofan modifikasyon ürünlerinin ve türevlerinin prosesleri üzerinde çalışıldı.Kolofan üretiminde çözgen olarak kaynama noktası daha yüksek olan bir çözgenln kullanılmasının verimi artıracağı ve üretim sırasındaki çözgen kayıplarını azaltacağı saptandı. Bu konuda alternatif olarak denediğimiz ve Aliağa Rafinerisinden temin edip destilleyerek ayırdığımız 85-IIOoc kaynama aralığındakl nafta ile başarılı sonuçlar alındı. Kolofanın kalitesinde belirleyici özelliği olan rengin giderilmesi amacıyla aktif toprak işlemleri ve furfural90 ekstraks İyonu yanında bazı kimyasal maddelerin katılması ile renk giderme çalışmaları yapıldı. Kök kölofan üretiminde aktif toprak işlemi veya furfural ekstrakslyon ünitelerinden birisinin ilave edilmesi gerektiği sonucuna varıldı. Oksal 1k asit, iyot ve lyodoformun %0.5-2 aralığında ilaveleri veya erimiş kolofan içerisinden kükürt dioksit gazı geçirilmesi ile renk gidermede başarı sağlandı. Ancak bu yöntemlerin kolofan üretiminden çok modifikasyon ve türevlendlrme sırasında kullanılabilecekleri sonucuna ulaşıldı. Akma ve kök kolofanlar ile değişik derecelerde malelk ve fumarik asit modifikasyonları yapıldı, ürünlerin fiziksel özellikleri incelendi. Elde edilen ürünler ile sodyum ve potasyum sabunları yapılarak kağıt sanayii 1ç1n uygunlukları alüminyum sülfat ile beyazlık karşılaştırması yapılarak test edildi. Aynı modifikasyon ürünleri 11e kurşun ve kalsiyum sabunları yapılarak boya sanayiinde kurutucu olan bu ürünlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri incelendi. Kolofan dehldrojenasyonu üzerinde kükürt, kükürt oksal 1k asit karışımı, pal lady um-karbon ve selenyum gibi katallzatörler ile çalışmalar yapıldı, ürünlerin UV spektrumlan alınarak reaksiyonun başarı derecesi takip edildi. İR ve NMR spektrumlanyla bulgulara destek sağlandı. Kolofanın, kolofan modifikasyon ürünlerinin ve kolofan ile modlflye edilmiş fenol formaldehit tipi reçinelerin gliserin ve pentaerltrltol ile esterleri elde edilerek fiziksel ve kimyasal özellikleri araştırıldı. Gliserinle yapılan esterleşme reaksiyonunda ürün üzerinde İR ve NMR spektrumlanyla yapılan91 İncelemede esterleşme yanında dehldrojenasyon reaksiyonunun da meydana geldiği saptandı. %2 katallzatör (Çinko karbonat veya kalsiyum karbonat) ile yapılan dekarboksllasyon çalışmasında yine İR ve NMR spektrumları 11e dekarboksllasyon yanında dehldrojenasyon reaksiyonunun meydana geldiği görüldü
92 SUMMARY Rosin Is a valuble Industrial chemical product for dye, durg, paper and Industrial processes. In our country, colophony or rosin Is obtained as gum and/or wood rosin from Plnus brustla trees. The production level of rosin Insufficient for consumption In Türkiye. Thus the rosin Is also Imported. A local Industrial plant produces wood rosin of Plnus brustla by extraction of pine stump chips with hexane. The rosin product has quality problems due to some difficulties on extraction technique application. We have experimented to enchance the quality of rosin by dehydrogenation and modification processes. Some laboratory experiments conducted for increasing yield of extraction process. The higher boiling naphtha (85-1 10°C) taken from Petrochemical Industry m Aliağa, have given better yield for extraction. The colour quality of the colophony has been Increased by activated clay absorbtlon, furfural extraction and by some additive chemicals. Oxalic acid, Iodine and iodoform in 0.5-2 % additions with the flow of carbondloxlde gas, has given the best results for improvement of colour lightening. However these applications are found best to be applied, after the production of rosin and during the modification or derivatizatlon processes. The derivatizatlon of gum rosin and wood rosin are done by the use of fumarlc acid and/or malelc anhydride. The93 physical properties of products of modification have been analyzed. These products are saponified with potassium-sodium hydroxide for paper industry. The lead and calcium soaps of rosin are used as dryer In dye industry. The quality of these soaps are analyzed by using aluminium sulfate and whltlnlng agent, the physical and chemical properties analysed spectroscoplcally. The dehydrogenation process of rosin is done by palladium on activated carbon, selenium, and sulphur-oxalic acid mixtures. The UV spectra was used for following the reaction rate. The final spectral analyses were done with IR and İH NMR spectra. The esters with glycerol and pentaerythrltol of rosin, phenol formaldehyde resins in modification of rosin, have been synthesized and physical-chemical properties analyzed, it was found that during esterlflcatlon reaction, complete aromatlzatlon of dehydroabietlc acid type Is being reached. A similar result was seen at decarboxylation reaction with zinc-calcium carbonate at high temperature, on IR and NMR spectral analysis of products.

Açıklama

Bu tezin, veri tabanı üzerinden yayınlanma izni bulunmamaktadır. Yayınlanma izni olmayan tezlerin basılı kopyalarına Üniversite kütüphaneniz aracılığıyla (TÜBESS üzerinden) erişebilirsiniz.

Anahtar Kelimeler

Kimya, Chemistry, Kalite, Quality, Reçine, Resin, Türkiye, Turkey, Verim, Yield, Üretim, Production

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye