Disfaji riski taşıyan yaşlılarda aspirasyon pnömonisinin önlenmesine yönelik geliştirilen öz bakım ölçeğinin türkçe uyarlaması, geçerliliği ve güvenirliği

Amaç: Bu araştırmanın temel amacı; Disfaji Riski Taşıyan Yaşlılarda Aspirasyon Pnömonisinin Önlenmesine Yönelik Geliştirilen Öz Bakım Ölçeğinin Türkçe uyarlaması, geçerliliği ve güvenirliğini değerlendirmektir. Yöntem: Araştırmanın örneklemini Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları, Göğüs Hastalıkları, Nöroloji ve Gastroenteroloji Kliniklerinde Eylül 2022-Haziran 2023 tarihleri arasında tedavi gören 263 hasta oluşturmuştur. Veri toplama formu olarak "Birey Tanıtım Formu", disfaji risklerini belirlemek için "Yutma Değerlendirme Ölçeği Türkçe Versiyonu (T-EAT-10) Formu" ve Young-Lee ve arkadaşları tarafında geliştirilen "Disfaji Riski Taşıyan Yaşlılarda Aspirasyon Pnömonisinin Önlenmesine Yönelik Geliştirilen Öz Bakım Ölçeği (SCAPP-K)" formu kullanılmıştır. Bu araştırmada SCAPP-K'nın geçerlilik çalışmasında dil, içerik ve yapı geçerliliği yöntemleri uygulanmıştır. Güvenirlilik çalışmalarında ise test-tekrar test güvenirliği, iç tutarlılık analizleri, iki yarım test (Split-Half), madde-toplam puan korelasyon katsayısı, alt-üst grup ortalamaları farkına dayalı madde analizi ve Cronbach Alfa güvenirlilik katsayısı hesaplanmıştır. Bulgular: SCAPP-K Ölçeğinin yapılan faktör doğrulayıcı faktör analizinde uyum indekslerinin X2/df 2,851 ile mükemmel uyum gösterdiği; MSEA 0,084, CFI 0,860, NFI 0,803 ve AGFI 0,808 ile kabul edilebilir uyum gösterdiği saptanmıştır. Yapılan madde analizlerinde ölçeğin iç tutarlılık katsayısı olan Cronbach Alfa değeri 0,794 bulunarak maddelerin iyi düzeyde uyumlu oldukları ve ölçeğin oldukça güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: SCAPP-K Türkçe ölçeğinin Türk Toplumu için geçerliliğinin ve güvenirliğinin yüksek olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler; Yaşlı, Disfaji, Pnömoni, Aspirasyon, Öz Bakım, Güvenirlilik

Aim: The main purpose of this research is; To evaluate the Turkish adaptation, validity and reliability of the "Self-Care for Aspiration Pneumonia Prevention Scale in the Community Dwelling Elderly with Risk of Dysphagia". Meterials and Methods: The sample of the study consisted of 263 patients who were treated between September 2022 and June 2023 in Ege University Medical Faculty Hospital Internal Diseases, Chest Diseases, Neurology and Gastroenterology Clinics. "Individual Identification Form" as data collection form, "Turkish Version of Swallowing Assessment Tool (T-EAT-10) Form" to determine dysphagia risks, and "Self-Care for Aspiration Pneumonia Prevention Scale in the Community Dwelling Elderly with Risk of Dysphagia (SCAPP-K)" developed by Young-Lee ve ark. form was used. In this study, language, content and construct validity methods were applied in the validity study of SCAPP-K. In reliability studies, test-retest reliability, internal consistency analyses, two half tests (Split-Half), item-total score correlation coefficient, item analysis based on the difference between lower and upper group averages, and Cronbach's Alpha reliability coefficient were calculated. Results: In the factor confirmatory factor analysis of the SCAPP-K Scale, the fit indexes showed a perfect agreement with X2/df 2.851; It was found to be in acceptable agreement with MSEA 0.084, CFI 0.860, NFI 0.803 and AGFI 0.808. In the item analysis, the Cronbach's Alpha value, which is the internal consistency coefficient of the scale, was found to be 0.794, and it was determined that the items were in good agreement and the scale was quite reliable. Conclusion: It has been determined that the validity and reliability of the SCAPP-K Turkish scale for Turkish society is high. Keywords; Elderly, Dysphagia, Pneumonia, Aspiration, Self-Care, Reliability