Türkmen efsaneleri üzerinde bir araştırma:
Yükleniyor...
Tarih
2012
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Türkiye Türklerine gelenek, görenek, dil ve edebiyat bakımından oldukça benzeyen Türkmenler, halk edebiyatı alanında önemli eserler ortaya koymuşlardır. Bütün Türk dünyasındaki ortak değerlerimizi tespit etmek amacıyla girmiş olduğumuz bu yolda Türkmenistan sözlü ve yazılı edebiyatında önemli bir yer tutan efsaneleri incelemeye çalıştık. Çalışmamızın "Türkmenistan Türkleri ve Türkmenistan" adlı Giriş kısmında, ilk olarak, çalışmamızın kaynağı olan efsanelerin teşekkül ettiği Türkmenistan Cumhuriyeti hakkında bilgi verilmiştir. Ardından "Türkmenistan Halk Kültürü Üzerine Türkiye'de Yapılan Çalışmalar" başlığı altında söz konusu çalışmalar tanıtılıp değerlendirilmiştir. Çalışmamız, Giriş bölümü dışında, dört bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın/. Bölüm'ünde ilk olarak efsanenin "tanım" ve "tasnif' sorunu üzerinde durulmuştur. Başta Batı'da olmak üzere Türkiye'de ve Türkmenistan'da efsane türü hakkında ileri sürülen görüşler ele alınmış ve yapılmış olan efsane tanımları "yapı", "konu" ve "işlev" bakımından değerlendirilmiştir. Daha sonra ise, Batı'da, Türkiye'de ve Türkmenistan'da yapılmış efsane tasnifleri incelenmiş ve elimizdeki efsane metinlerinden hareketle Türkmen efsaneleri konularına göre tasnif edilmiştir. I. Bölüm'ün üçüncü kısmı olan "Türkmenistan'da Efsane Çalışmaları" başlığı altında ise, Türkmenistan'da efsane türü hakkında yapılmış çalışmalar tanıtılıp değerlendirilmiştir. "Efsanenin Sözlü Kültür Ortamı ve Anlatma Dayalı Diğer Türlerle İlişkisi" adlı dördüncü kısımda ise, efsanenin sözlü kültür ortamı ve anlatmaya dayalı mit, masal, destan, halk hikâyesi ve memorat gibi türlerle ilişkisi değerlendirilmiştir. Daha sonra ise, Türkmen efsanelerinde adlarına sıkça rastladığımız tarihî şahıslar hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmamızın "Türkmen Efsanelerinin Olay Örgüsü ve Motif Yapısı" adını taşıyan II. Bölüm'ünde, ilk olarak, ele aldığımız 120 Türkmen efsanesinin her biri, "Efsanenin Adı, Kaynak Bilgisi, (eğer varsa) Efsanenin Yer Aldığı Diğer Kaynaklar, Olay Örgüsü, Formeller (Formel Sayılar, Formel İfadeler), Ara Sözler, Atasözü- Deyimler, Motifler, Nazım Kısımlar, Tekerlemeler, Mekân, Zaman, Konu ve İşlev" şeklinde, çalışmamızın dördüncü bölümü olan "Metinler" bölümünde verdiğimiz efsane sırasına göre tek tek ele alınıp incelenmiştir. Daha sonra ise, "Türkmen Efsanelerinin Yapı, Konu, İşlev ve Motif Bakımından Değerlendir ilmesi" adlı III. Bölüm'de, Türkmen efsaneleri, seçtiğimiz örnek metinler ışığında yapıları, muhtevaları, işlevleri ve motifleri açısından genel olarak değerlendirilmiştir. Çalışmamızın "Metinler" adını taşıyan IV. Bölüm'ü nde ise, kullandığımız efsanelerin öncelikle Türkmenistan Türkçesi metinlerine, ardından da Türkiye Türkçesine aktarmalarına yer verilmiştir. "Sonuç" kısmında, çalışmamızın diğer bölüm ve kısımlarında yaptığımız tespitler, elde ettiğimiz bulgular ve sonuçlar toplu olarak değerlendirilmiştir. Çalışmamızın sonunda ise, kullandığımız kaynakların yazarların soyadına göre sıralandığı "Bibliyografya" ile şahıs ve yer adlarını içeren "Dizin" kısımları yer almaktadır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Halk Bilimi A.B.D.
