Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) bitkisinin in vitro koşullarda klonal çoğaltımı üzerine araştırmalar

Bu tezde, tıbbi açıdan büyük önem arz eden üç farklı genotipe ait Rosmarinus officinalis L. bitkisinin in vitro klonal çoğaltım potansiyeli araştırılmıştır. Nod eksplantlarından in vitro kültürün başlatılması amacıyla, farklı sterilizasyon yöntemleri uygulanarak, sterilizasyon prosedürünün oturtulması ve dokularda meydana gelen kararma sorununun çözümüne çalışılmıştır. Ayrıca, farklı besin ortamları kullanılarak in vitro kültür koşullarında biberiye nod eksplantlarının rejenerasyonları incelenmiştir. Sürgün nod eksplantları ile yapılan çalışmada, en iyi sterilizasyon başarısı % 1'lik HgCl2'nin kullanıldığı yöntemde % 78.6 olarak elde edilmiştir. Sterilizasyon sırasında eksplantlarda görülen en az kararma oranı ise % 30,4 ile 1 saat fungusit, 30 dk askorbik asit (100 mg/ L) + sitrik asit (50 mg/L) içeren solüsyonda bekletildikten sonra % 1'lik NaOCl'de bırakılan yöntemde sağlanmıştır. Araştırmada besin ortamlarına göre eksplantların kararma yüzdeleri de incelenmiştir. 0.1 mg/L BAP (benzilaminopurin) içeren MS (Murashige & Skoog, 1962) ortamında kararma gözlenmemiştir. Besin ortamlarına göre nod eksplantlarında en yüksek sürgün oluşumları; Genotip 1 için % 30.7, genotip 2'de % 6.7, Genotip 3'de % 7.6 olarak gerçekleşmiştir. Genotip 1'de sürgün oluşumları en iyi 0.2 mg/L BAP, 50 mg/L malt ekstraktı, 20 mg/L adenin sülfat, 1000 mg/L NH4NO3, 2500 mg/L KNO3 içeren modifiye MS ortamında elde edilmiştir. Genotip 2'de 0.1 mg/ L IAA ve 5 mg/L GA3 içeren B5 ortamına alınan eksplantlarda % 6.7 oranında doğrudan köklü sürgün meydana gelmiştir. Tüm kültürler, floresan ışığında 4.000 lux aydınlatma altında, 16 saat aydınlık/ 8 saat karanlık periyotta ve 24 ± 2 {486}C sıcaklıkta tutulmuştur.