Mehmet Nüzhet Efendi'nin hayatı, edebi kişiliği ve eserleri üzerine bir inceleme
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Mehmed Nüzhet Efendi 1809 tarihinde doğmuştur. Sivas’a Kırım’dan gelip yerleşmiş Tatar bir aileye mensuptur. II. Mahmud, Abdülmecid, Abdülaziz, V. Murad, II. Abdülhamid zamanlarında yaşamış ve Matbuat Müdürlüğü, Maarif Mektupçuluğu, Dâr-ı Şûrâ Başkatipliği, bakanlık ve valilik yazı işleri müdürlükleri gibi çeşitli görevlerde bulunmuştur. Sivas’ta 1887’de vefat etmiştir. Türkçe, Arapça ve Farsça'yı manzum ve mensur eser yazabilecek kadar iyi bilen alim ve edip bir şairdir. Ayrıca, Avrupa karşısında küçük düşmeden yenilikçiliğe açık olmakla birlikte, köklerine ve değerlerine de bağlı kalmış, kuru bir Batı taklitçisi olmayan aydın bir insandır. “Mehmed Nüzhet Efendinin Hayatı Edebî Kişiliği ve Eserleri Üzerine Bir İnceleme” konusunda gerçekleştirdiğimiz tez çalışmamızın “Giriş” bölümünde Mehmed Nüzhet Efendi’nin yaşadığı çağın özelliklerini, genel siyasî, sosyal ve edebî görünümünü, bu çağdaki fikir hareketleri ve etkileşimleri vermeye çalıştık. Birinci Bölüm’de, Mehmed Nüzhet Efendi’nin hayatı, görevleri, ölümü, kişiliği; “Mu ni’l-Küttâb, Muhtasar Münşeât, Kirli Çıkı, Mu‘addilü’l- mlâ ve Mükemmilü’l- İnşâ, Letâifü’l-Muhâdarât” eserleri ve “İzhârü’l-Hak, Phedre” tercüme eserleri ve şiirlerinden bazı parçalar yer almaktadır. İkinci Bölüm’de Mehmed Nüzhet Efendi’nin edebî kişiliği, eserlerinde dil, üslûp ve muhtevâ özellikleri, dil ve edebiyat görüşleri işlenmiş; Türkçe deyimler, atasözleri ve tamlamalar; Farsça atasözleri, deyimler; Arapça atasözleri, deyimler; dinî, ahlakî unsurlar, sosyal hayata ilişkin eğitim, ticaret, sağlık, memuriyet ve idarecilik gibi konular ele alınmıştır. Üçüncü Bölüm’de, edebiyat kurallarını çok mükemmel işleyen önemli bir eseri olan “Muğni’l- Küttâb ve İnşaât” eserlerinin tam olarak transkripsiyon ve lûgatçelerine yer verilmiştir. Bu bölümlerden sonra gelen “Sonuç” bölümünde genel bir de erlendirme yapılmış olup sonra da “Kaynakça” yer almıştır. “Ekler” bölümünde ise, eserlerinden örnek fotokopiler bulunmaktadır. Ayrıca bugüne kadar ele alınıp yayınlanmamış ve bilimsel araştırmalar için değerli kaynak ve kazanım sayılan, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde ele geçirdiğimiz otuz adet eski yazı evrak ile transkripsiyonları verilmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü A.B.D.
