Planlı Davranış Kuramı” na göre geliştirilen fiziksel aktivite ölçeğini Türk toplumuna uyarlama çalışması
Yükleniyor...
Tarih
2005
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Fiziksel aktivite, sağlığın korunması ve geliştirilmesinde önemli bir yere sahiptir ancak günümüzde hareketsizlik alışkanlık haline gelmiştir. Bu araştırma, Jackson tarafından "Planlı Davranış Kuramı"na göre geliştirilen "Fiziksel Aktivite Ölçeği"nin, fiziksel aktiviteye yönelik niyeti belirlemede, Türk toplumunda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir araç olup olmadığını test eden metodolojik Bu araştırma, Ege Üniversitesi Tıp, Ziraat, Edebiyat, İletişim ve Eğitim Fakültesinde çalışan 421 idari personelden, sistematik örnekleme yöntemiyle seçilen ve ölçeği oluşturan madde sayısının (36) on katı olan 360 kişi ile yapılmıştı. Katılımcıların; %45.6'sı kadın, %54.4'ü erkekti ve yaş ortalaması: 36.43±8.11'di. "Fiziksel Aktivite Ölçeği" üç ek değişken eklenerek test edildi. Yapılan ilk faktör ve madde analizi sonucunda ölçek bütünüyle uyum sağlayamayan "geçmiş davranış" ve "öz etkililik" ek değişkeni ile "öznel norm" alt boyutundaki bir madde ölçekten çıkarıldı. İkinci faktör analizinde, orijinal ölçekteki alt boyutlara benzer şekilde 7 faktör oluştu. Bu faktörler orijinal ölçeğe bağlı kalınarak, "niyet", "öznel norm", "normatif inançlar", "davranışa yönelik tutum", "davranışsal inançlar", "algılanan davranış kontrolü", alt boyutu ve "öz-kimlik" ek değişkeni olarak isimlendirildi. İkinci faktör analizine göre maddelerin faktör yükleri; 0.599- 0.842, madde analizine göre madde toplam korelasyon katsayıları; 0.33-0.67 arasında değer aldı. Sadece "davranışsal inançlar" alt boyutundan iki madde "davranışa yönelik tutum" alt boyutuna yüklendi ve bu iki maddenin bu alt boyutta kalması istatistiksel ve kavramsal açıdan uygun bulundu. Ölçeğin açıkladığı toplam varyans %70.13'tü. "Öznel norm", "davranışa yönelik tutum", "öz-kimlik", "normatif inançlar" alt boyutlarının niyetteki toplam varyansları %34.3 bulundu. "Davranışsal inançlar" ve "algılanan davranış kontrolü" alt boyutları ise niyeti öngören değişkenler olamadı. Ölçeğin tümünün Cronbach alfa katsayısı: 0.93, alt boyutlarının Cronbach alfa katsayısı: 0.79-0.91 arasında değişen değerlerde bulundu. Hesaplanan diklik ve çarpılık katsayılarına göre ölçeğin tümünün ve alt boyutlarının normal dağılım eğrisi içinde olduğu saptandı. Ölçeğin tümünün ve altboyutlarının test tekrar test sonucundaki korelasyon katsayıları; 0.85-0.96 (p<0.01) arasında anlamlı bulundu. Yapılan geçerlik ve güvenirlik testleri sonucunda "Fiziksel Aktivite Ölçeği"nin Türk toplumunda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlenmiştir. "Fiziksel Aktivite Ölçeği" değişik sosyo-ekonomik düzeyleri, farklı kültürleri temsil eden örneklemlere uygulanarak değişmezliği araştırılmalıdır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Fiziksel aktivite, Planlı Davranış Kuramı, Physical activity, Theory of Planned Behaviour, Halk Sağlığı Hemşireliği A.B.D
