Canlı böbrek vericilerinin ameliyat öncesi ve sonrası deneyimlerinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2010
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Araştırma, canlı böbrek vericilerinin ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası deneyimlerini incelemek amacı ile planlanmıştır. Araştırmada niteliksel araştırma türlerinden fenomenolojik yaklaşım, örneklem seçiminde ise olasılıksız, benzeşik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma Sağlık Bakanlığı İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Organ Nakli Kliniğinde Şubat 2009-Şubat 2010 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmada veriler vericiler hakkında genel bilgi toplamayı sağlayan Sosyo- Demografik Özellikler Formu ve Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formları kullanılmıştır. Bu araştırmada görüşmeler 12 canlı böbrek vericisi ile ameliyattan bir gün önce ve taburcu olduktan bir hafta sonra olmak üzere iki aşamada yapılmıştır. Toplam 24 görüşme yapılmıştır ve her bir görüşme ortalama 20-35 dakika kadar sürmüştür. Sosyo demografik özellikler verilerin sayı ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Görüşmelerin analizi için ses kayıtlarının ham dökümleri bilgisayara aktarılmış, ses kayıtları dinlenip, ham veriler Microsoft Word belgesi haline getirilmiş, veriler kodlanıp temalara göre sınıflandırılmış, yorumlanarak rapor haline getirilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre vericilerin çoğunun kendi isteğiyle, iki vericinin ise alıcısın onlardan böbrek istemesi doğrultusunda böbrek bağışlama kararı aldıkları bulunmuştur. Bu kararı alırken herhangi bir baskı unsuru olmadığı belirlenmiştir. Alıcılarının yıllarca süren kronik hastalığını ve diyaliz tedavilerinin getirdiği zorlukları, sıkıntı ve acılarını görüp merhamet ettikleri, bir an önce eski sağlıklarına kavuşmalarını istedikleri ve bu sebeple böbrek bağışlama kararı aldıkları saptanmıştır. Yardım etmeye duyulan güçlü istek verici olma kararındaki itici gücü oluşturduğu görülmüştür. Bulgular bir organ bağışlama kararının itinalı bir değerlendirmenin sonucu olabileceğine de dikkat çekmektedir. Eğer birden fazla potansiyel verici var ise bu aile içinde tartışılmış alternatifler değerlendirilmiş ve sağlık sorunu, aile içindeki rolleri ya da başka sebeplerden dolayı diğer adayların dışlanmış olduğu saptanmıştır. Vericilerin çoğunun mental ve sipiritüel olarak güçlü oldukları gözlenmiştir. Vericilerin transplantasyon öncesinde, ameliyatın zorluğu, anesteziden uyanamama, ölüm, böbreğin reddetme olasılığı, tek böbrekle yasamanın ileride yaratabileceği sorunlar ve gelecekte üreme/çocuk sahibi olması ile ilgili kaygıları olduğu saptanmıştır. Vericilerin en sık deneyimi majör bir ameliyat geçirerek bir hasta haline gelmektir ve vericilerin ameliyat ile ilgili temel şikâyetlerinin ağrı, öksürük ve bulantı olduğu görülmüştür. Vericilerin çok mutlu olduğu ve pişman olmadığı ve mümkün olsa böbreklerini tekrar bağışlayabilecekleri bulunmuştur. Sadece bir vericinin alıcısının böbrek reddi yasaması ve graft nefrektomi yapılması nedeniyle çok üzgün ve pişman olduğu görülmüştür. Ameliyat sonrası vericilerin alıcıları ve diğer aile bireyleri ile ilişkilerinin güçlenmiş ve pozitif yönde değişikliklerin olduğu bulunmuştur. Vericiler organ bağışlamayı gurur verici ve hayat kurtarıcı bir olay olarak ifade ettikleri ve bağışın artmasını istedikleri görülmüştür. Sonuçlara göre; sağlık profesyonelleri verici adaylarını değerlendirirken karar verme süreci ile ilgili endişelerini açıklamaları konusunda yüreklendirmeli, aile dinamikleri ve alıcı-verici arasındaki ilişkinin stresli durumlarına karsı farkında olmalıdır. Ameliyat öncesi bakım, vericileri ameliyat sonrası meydana gelebilecek fiziksel ve psikososyal sorunlar hakkında bilgilendirmeyi içermelidir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Transplantasyon, Canlı Verici, Böbrek Bağışı, Deneyim., Transplantation, Donor, Kidney Donation, Experience., Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği A.B.D
