Bagış Destanı inceleme-metin
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Ege Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bagış destanı, Kırgız Türklerinin kabile hayatlarına kadar geri giden Altın Ordu Devleti'nin kuruluşu-yıkılışı ve yerine kurulan Türk hanlıkları yanı sıra Orta Asya bozkırlarındaki Türk-Moğol, Türk-Çin savaşları ile devam eden ve Rusların Türkistan topraklarını ele geçirme politikasını yürüttükleri yarım asırlık dönemi de içeren geniş bir tarihe dayanmaktadır. Bu bağlamda olayların geçtiği Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, İran, Moğolistan ve Çin toprakları da destanın coğrafyasının tarihi tabakası ile paralellik gösterdiğini belirtmesi açısından dikkate değer. Destan çoğunluğu gerçekte de yaşamış kişilerin yer aldığı olaylarla örülmüş olması bakımından da dikkati çekmektedir. Bu bağlamda araştırmacıların Bagış başta olmak üzere Mançu, Bolot, Baytur, Celekbaş, Toltoy, Manas, Koşoy, Bayteke, Semetey'e ilişkin söyledikleri de söz konusu durumu doğrulamaktadır. Vakanın, Kırgız Türklerinin Cediger soyuna dayandırılması ise destanı daha da önemli kılmaktadır. Bu durum, pek çok mitik unsuru da beraberinde getirmesine yol açmış; vaka geçmişten bugüne Kırgız Türklerinin sosyal ve kültürel hayatlarından yansımalarla zenginleştirilmiştir. Bagış destanı, Manas başta olmak üzere Semetey, Dede Korkut ve Kococaş gibi Türk Dünyası{nın önemli destanlarından da izler taşımaktadır. Bu etkilenme sadece destanlarla sınırlı kalmamış masal ve mesnevi geleneğine kadar genişlemiştir. Destan, savaş metafiziğini yansıtması bakımından da son derece önemlidir. Nitekim gerek savaş silahları gerekse savaşların yapılam nedenlerinin altında yatan felsefe Türklerin evrene ve evrende varoluşa bakış açılarını da ifade etmektedir. Bagış'ın deyim, atasözü, alkış, kargış ve arasözleri bakımından zenginliği ise Yusuf Mamay'ın sadece Kırgız tarihini ve kültürünü değil dilini de çok iyi bilip kullandığını göstermektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Türk Dili ve Edebiyatı A.B.D.
