İzmir ili çevresinde sığırlarda Cryptosporidiosis yaygınlığının araştırılması ve tür tayininin yapılarak zoonotik riskin belirlenmesi

Cryptosporidium spp. türleri zorunlu hücre içi protozoon bir parazit olup insan ve hayvanlarda cryptosporidiosise neden olmaktadır. Hastalık insanlarda özellikle immun sistem baskılandığında ciddi ishallere neden olmaktadır. Etken özellikle yeni doğan buzağılarda ishal sonucunda ölümlere sebebiyet vermektedir. Enfeksiyon insanlarda C. parvum ve C. hominis tarafından oluşturulmaktadır. C. hominis sadece insanlarda enfeksiyona neden olurken C. parvum başta sığırlar olmak üzere birçok memeliyi enfekte etmektedir. Sığırlarda C. parvum dışında C. bovis, C. andersoni ve C. ryanae diğer çok görülen türlerdir. Hastalık immun sistemi sağlam insanlarda kendini sınarlarken immun sistemi baskılanmış hastalarda is kronik ishale sonucu ölüme neden olabilmektedir. Hastalık buzağılarda özellikle neonatal dönemde başta ishal olmak üzere, dehidrasyon, abdominal ağrı ve depresyona ve ölüme neden olmaktadır. Hastalıktan kurtulan buzağılar duyarlı sürüler için enfeksiyon kaynağı olarak kalır. Ayrıca klinik belirti göstermeyen yetişkinlerde canlı ağırlık artışında sürekli bir azalmaya neden olabilmektedir. Bu çalışmada İzmir ili çevresinde sığırlardan dışkı örneklerinin toplanarak cryptosporidiosis sıklığının ortaya konması ve tür tayinin yapılarak zoonotik riskin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla İzmir ve Manisa illerinde yer alan çiftliklerden 174 dışkı örneği toplanmıştır. 174 dışkı örneğinin 60 adet (%34, 48). Real-Time PZR ile Cryptosporidium spp. saptanırken nested-PZR ile 25 (%14, 36) pozitif bulunmuştur. Mikroskobi ile ise 14 pozitif saptanmıştır (%8, 04). Nested PCR pozitif saptanan tüm örnekler RFLP yapılmış 20 örnek Cryptosporidium parvum olarak saptanmıştır. Sonuç olarak İzmir ile ve çevresinde sığırlarda Cryptosporidium spp. yaygınlığı oldukça yüksektir. Ayrıca bu sonuçlar çalışma bölgesinde sığırlar ve insanlar arasında Cryptosporidium bulaşının olduğu ve zoonotik riskin bulunduğunu göstermektedir.;Cryptosporidium spp., RFLP, PZR, nested-PZR, real-time PZR.;Cryptosporidium spp., RFLP, PZR, nested-PZR, real-time PZR.